|
IX.2.Müxtəlif lay rejimlərində yatağın neft verməsi
Layda maye və qazın quyudibində süzülməsi – lay enerjisinin ehtiyatından və növündən asılı olan qüvvənin təsirindən baş verir. Layların quyular vasitəsilə istismarı zamanı, quyudibi zonada təzyiqin qiyməti, lay təzyiqinin orta qiymətindən kiçik olduğundan, bu iki zonada təzyiqlər fərqi yaranır. Təzyiqin lay üzrə düşməsi, yatağın həm neftli, həm də sulu hissəsini əhatə edir. Beləliklə,yatağa, ona qazılmış quyularla birlikdə vahid hidravlik sistem kimi baxmaq olar.
Bu nöqteyi-nəzərdən layda maye və qazın quyudibində hərəkətini təmin edən təzyiqlər fərqi hidrodinamik amillərdən (maye və qazın sərfi, istismar quyularının konstruksiyaları və layda yerləşdirilməsi və s.), maye və qazın fiziki-kimyəvi xassələrindən (özlülük, maye və qazın tərkibi, sıxlığı və s.), layın litofiziki xassələrindən (keçiricilik, məsaməlilik və süxurların tərkibindən, elastik xüsusiyyətlərindən və s.) asılıdır.
Layda maye və qazın hərəkətini təmin edən əsas enerji mənbələri:
-layda olan ətraf suların və qazın papağının basqı enerjisi;
-neft və suda həll olmuş, təzyiqin azalması ilə onlardan ayrılan qazın
enerjisi; sıxılmış süxur və mayenin elastik enerjisi;
-neftin ağırlıq qüvvəsindən yaranan qravitasiya enerjisidir.
Bu enerji mənbələrinin istismar zamanı aşkar olunma
şəraitlərinə baxaq. Yuxarıda göstərilən bu və ya digər enerji mənbəyinin üstünlüyünə görə yatağın iş rejimləri; su basqı, qaz basqı, həll olmuş qaz rejimi; elastik su basqı rejimi, ağırlıq və qarışıq rejim adlanır.
Su basqı rejiminə yer səthinə çıxışı olan yataqlarda rast gəlinir. Belə rejimdə maye və qazın quyudibinə sıxışdırılmasında əsas hərəkətetdirici qüvvə neftlilik konturunun arxasında olan suyun basqısından yaranan hidrostatik təzyiqdir (şəkil IX.1).
Dostları ilə paylaş: | 
