Qədim türk xalqlarının dinləri

Vyana konqresi və onun qərarları

Vyana konqresi 1814-cü ilin sentyabrı — 1815-ci ilin iyununda fəaliyyət göstərdi. Konqresin işində Osmanlı dövləti istisna olmaqla, bütün Avropa dövlətlərinin 216 nümayəndəsi iştirak edirdi. Lakin əsas rolu İngiltərə, Rusiya və Avstriya oynayırdı. Konqresdə mərkəzi yeri Polşa — Saksoniya məsələsi tutdu. Rusiya bütün Polşa torpaqlarını, Prussiya isə Saksoniyanı birləşdirmək istəyirdi. Hər iki dövlətin güclənəcəyindən ehtiyat edən Avstriya, İngiltərə və Fransa buna mane olmaq istəyirdi. Avstriyanın xarici işlər naziri Metternix İngiltərənin Xarici İşlər naziri lord Kestleri ilə birləşərək, Saksoniyanın Prussiyaya verilməsi müqabilində kral III Fridrix Vilhelmin çara xəyanət edərək onların tərəfinə keçməsinə çalışdı. Kral bu barədə I Aleksandra məlumat verdikdə çarın necə bir vəziyyətə düşməsini təsəvvür etmək çətin deyil.

Taleyran belə bir diplomatik gərginlikdən istifadə edərək üç dövlətin — Avstriya, Fransa və İngiltərənin Rusiya və Prussiyaya qarşı ittifaqını yaratmağı təklif etdi. 1815-ci il yanvarın 3-də həmin dövlətlər arasında Vyana gizli müqaviləsi imzalandı.

I Aleksandr güclü diplomatik müqavimət nəticəsində Saksoniya məsələsində güzəştə getməyə məcbur oldu. Konqresdə alman torpaqları ilə bağlı məsələyə də baxıldı və 38 alman dövlətinin (Avstriya, Prussiya və b.) iştirakı ilə "Alman ittifaqı" təşkil edildi. Konqres işini başa çatdırmağa hazırlaşdığı bir vaxtda Napoleon sürgündən qaçmağa nail oldu. 1814-cü il martın 1-də Fransaya gəldi, 20-də isə Parisə daxil oldu. Napoleon hakimiyyətini bərpa etdi və yüz günlük (1815-ci il 20 mart −28 iyun) hakimiyyət dövrü başladı.

Bu zaman diplomatiya tarixinin maraqlı hadisələrindən biri baş verdi. Napoleon tələsik Parisi tərk edən kral XVIII Lüdovikin kabinetindən 1815-ci il 3 yanvar Vyana gizli müqaviləsinin Fransaya aid nüsxəsini tapdı və onu təcili olaraq Vyanaya — I Aleksandra göndərdi. Lakin Napoleonun bu addımı son nəticədə müttəfiqlərin münasibətini poza bilmədi. I Aleksandr başlıca düşməninin məhz Napoleon olduğunu əsas götürərək birgə mübarizəyə tərəfdar oldu. 1815-ci il iyunun 15-də Vyana konqresinin son iclası keçirildi və yekun aktı imzalandı. Yekun aktının əsasını Avropanın yeni siyasi xəritəsinin müəyyənləşdirilməsi təşkil edirdi. Fransa işğallarından mərhum edildi, Belçika və Hollandiya Niderland krallığına birləşdirildi, İsveçrə konfederasiyası neytral dövlət elan edildi. İtaliyada Sardinya krallığı bərpa olundu. Müttəfiq dövlətlər — İngiltərə, Rusiya, Avstriya və Prussiya yeni torpaqlar və imtiyazlarla üstünlüklərini reallaşdıra bildi. Vyana konqresinin yekun aktına bəzi əlavələr əlavə edildi.

Vyana konqresindən bir neçə gün sonra, 1815-ci il iyunun 18-də Napoleon Vaterloo döyüşündə qəti şəkildə məğlub edildi. Vyana konqresi ilə yaranan münasibətlər sistemi daha da möhkəmləndirildi. 1815-ci il sentyabrın 26-da Müqəddəs İttifaq adlandırılan birlik yaradıldı.

9.