Qərar vermək probleminin ümumi ifadəsi

Statistik meyar

 

Statistik meyar etibarlı davranışı təmin edən bir qərar qaydasıdır, yəni həqiqi bir fərziyyənin qəbul edilməsi və yüksək ehtimala malik saxta fərziyyənin rədd edilməsi.

Statistik meyarlar, müəyyən bir ədədin və nömrənin özünü hesablamaq üsuluna da aiddir.

Fərqliliklərin etibarlılığının meyarla təyin olunduğunu söyləyərkən, müəyyən bir rəqəmi hesablamaq  üçün metoddan istifadə etdiyimizi nəzərdə tuturuq  .

Kriteriyaların empirik və kritik dəyərlərinin nisbətinə görə, fərziyyənin təsdiqlənib -təkzib edilmədiyi mühakimə olunur. Məsələn, əgər  , ki,  rədd etdi.

Əksər hallarda, fərqlərin əhəmiyyətli olduğunu tanımaq üçün, əks qaydaya riayət edilməli olan meyarlar (məsələn, işarələr meyarı) olsa da, meyarın empirik dəyərinin kritik həddi keçməsi zəruridir.

Bu qaydalar meyarın istifadəsi üçün təlimatlarda nəzərdə tutulmalıdır.

Bəzi hallarda meyarın hesablama düsturuna öyrənilən n nümunədəki müşahidələrin sayı daxildir . Bu halda, meyarın empirik dəyəri eyni zamanda statistik fərziyyələri yoxlamaq üçün bir testdir. Xüsusi bir cədvələ görə, müəyyən bir empirik dəyər fərqlərin statistik əhəmiyyətinin hansı səviyyəsinə uyğun gəldiyi müəyyən edilir. Belə bir meyara misal olaraq Fisherin bucaqlı çevrilməsi əsasında hesablanmış bir meyar  göstərilə bilər.

Əksər hallarda, meyar eyni empirik dəyəri tədqiq nümunə müşahidələr sayından asılı olaraq əhəmiyyətli və ya əhəmiyyətsiz ola bilər n və ya azadlıq dərəcə sayı v .

Sərbəstlik dərəcələrinin sayı v , yaranma şərtlərinin sayını çıxaraq, variasiya seriyalarının siniflərinin sayına bərabərdir. Bu şərtlərə nümunə ölçüsü, ortalaması və varyansı daxildir.

Müşahidələr hər hansı bir nominativ miqyaslı siniflərə görə təsnif edilirsə və təsnifatın hər bir hüceyrəsindəki müşahidələrin sayı hesablanırsa, tezlik dəyişikliyi seriyası əldə edilir. Belə bir əmələ gəlmənin yeganə şərti n nümunə ölçüsüdür . Buna görə, təsnifat üç sinifdə aparılırsa və sınaqların sayı 50 -dirsə, yalnız iki sinifdə müşahidələrin sayını təyin etməkdə sərbəstik, üçüncü sinifdəki müşahidələrin sayı ilk iki ilə müəyyən ediləcəkdir. . Buna görə burada v = c - 1 = 3 var. 

Azadlıq dərəcələrini hesablamağın daha mürəkkəb yolları da var ki, bunlar aşağıda müzakirə olunacaq.

N və / və ya sərbəstlik dərəcələrinin sayını bilmək üçün xüsusi cədvəllər kriteriyanın kritik dəyərini təyin etmək və empirik dəyəri onunla müqayisə etmək üçün istifadə edilə bilər.

Meyarlar parametrik və parametrik olmayanlara bölünür.

Parametrik meyarlar hesablama düsturuna paylama parametrlərini, yəni çox vaxt orta və dispersiyanı daxil edir ( t Şagird testi, F testi və s.).

Parametrik olmayan meyarlar hesablama düsturuna paylama parametrlərini daxil etmir və tezliklər və ya dərəcələrlə işləməyə əsaslanır (Rosenbaum Q testi, T. Wilcoxon testi və s.).

 

Parametrik və Parametrik Olmayan Testlərin İmkanları və Məhdudiyyətləri