QəRİb məMMƏdov mahmud xəLİlov

BİORİTMOLOGİYA, XRONOBİOLOGİYA  – Biologiyanın 

orqanizmlərin ritm, bioloji proseslər, o cümlədən miqrasiya, böyümə, 

qidalanma proseslərini öyrənən bölməsi. 

BİOSENOLOGİYA – biosenozlar haqqında elm. Biosenozları, 

onların tərkibini, quruluşunu, dinamik inkişafını, yayılmasını, 

mənşəyini, xarici mühit amilləri ilə qarşılıqlı  əlaqəsini və növlər 

arasındakı münasibəti öyrənir. 

BİOSENOLOJİ MÜHİT  – orqanizmlərin xarici mühitə birgə 

təsirilə əsasən maddələr mübadiləsi vasitəsilə yaranan, biosenozun dax-

ili mühiti. B.m.-in əsasını xarici mühitin (hava, mineral, su) 

---

 

55 

 

xüsusiyyətləri təşkil edir. İki hissəyə bölmək olar: humusu, ölü kütləsi 

və digər üzvi maddələri ilə birlikdə torpaq (polipedon) və günəş 

radiasiyasının tərkibi, xüsusi aerozol (tozcuq, biolin, spor), qaz tərkibi 

ilə birlikdə hava (klimatop) dəyişir. 

Dəniz biosenozlarında B.m. öz xüsusiyyətlərilə ayrılır: suda həll olan 

üzvi maddələrin və metobolizmin məhsullarının (zülallar, polisaxaridlər, 

nuklein turşuları, fermentlər) olması biolin rolunu oynayır. 

B.m. biosenozun ayrılmaz hissəsi olub onu senoekosistemə (biogeo-

senoza) çevirir.