QəRİb məMMƏdov mahmud xəLİlov

HALOGEN SÜXURLAR – çökmə süxurların əsas tiplərindən biri; 

geniş yayılmışdır. H.s. asan həll olur və parçalanır; duzlu süxurlar, 

evaporitlər də adlanır. 

HALOİDOFİTLƏR  –  şorakət və  şor torpaqlarda bitməyə 

uyğunlaşan bitkilər (məs. yulğun, duzlaq çoğanı, dəvəayağı, qışotu, 

xəzər şahsevdisi və s.). 

HALOKSEROFİTLƏR – duza və quraqlığa davamlı bitkilər. 

HALOPSAMMON  – Dəniz qumu qruntunda məskən salan 

orqanizmlərin məcmusu. H.-rə ibtidailər, malyuskalar, xərçəngkimilər, 

balıqlar, yosunlar daxildir. Termin İ.Vişnevski (1947) tərəfindən irəli 

sürülmüşdür. 

---

 

187 

 

HALOSFER – Yer kürəsinin bütün dəniz və okeanlarının məcmusu. 

HAVA – Yer atmosferini təşkil edən fiziki qaz qurşağı. Quru H. azot 

(78,08%), oksigen (20-95%), arqon (0,93%), karbon qazı (0,03%), az 

miqdarda təsirsiz qazlar, hidrogen, ozon, azot oksidləri, karbon oksidi, 

yod, ammonyak, habelə su buxarı və toz da vardır ki, bunların miqdarı 

dəyişkəndir. Karbon qazının miqdarı tənəffüs, yanma və bitkilərin qida-

lanma proseslərindən asılıdır. Havanın insan üçün optimal rütubəti 40-

60%, temperaturu 18-20

°C-dir. H. sənayedə müxtəlif proseslərdə 

istifadə edilən mühüm xammaldır. Sənayenin, energetikanın və 

nəqliyyatın inkişafı H.-da karbon qazının və digər zərərli qazların 

miqdarının artmasına səbəb olur.