İONLARIN (H
+
və OH
-
) KONSENTRASİYASI – Bu ionların tor-
paq məhlulunda nisbəti, şərti olaraq pH-la işarə olunur. Torpağı distillə
suyunda qarışdıraraq alınan məhlulunda (1:2,5) təyin olunur. Çox turş
torpaqlarda pH=3-4, turş torpaqlarda 5, zəif turş torpaqlarda 5-6, neytral
torpaqda 7, zəif torpaqda 7-8, qələvili torpaqda 8-9, çox qələvi torpaqda
9-11 olur.
İONLAŞAN RADİASİYA, İONLAŞAN ŞÜALANMA – mühitin
ionlaşmasına səbəb olan şüalanma. İ.r. böyük intensivlikdə insan həyatı
və digər orqanizmlər üçün təhlükəlidir. Mutasiya, şüa xəstəliyi və s.
əmələ gətirir. Kosmos şüalarının İ.r.-dan biosfer ozon qatı ilə mühafizə
olunur.
İONOSFER – atmosferin 50 (80) km-dən yuxarıda yerləşən
ionlaşmış qatı. Yuxarı sərhədi şərti olaraq 15-20 min km götürülür.
İonlaşma qısa dalğalı Günəş şüalarının, korpuskulyar sellərin, kosmik
şüaların və s. təsiri nəticəsində baş verir. Maks. ionlaşma gecə 300-400
km, gündüz isə 160-320 km yüksəkliyədək müşahidə olunur. İ-də tem-
peratur hündürlükdən asılı olaraq yüzlərlə, hətta minlərlə dərəcəyə çatır.
Buna görə İ. termosfer də adlanır.
İPƏKÇİLİK – kənd təsərrüfatının ən qədim sahələrindən biri. Təbii
ipək almaq üçün ipəkqurdunun yetişdirilməsi. Çində təqribən 5 min il
bundan əvvəl təbii ipək almaq üçün ipəkqurdu yetişdirilmişdir.
Azərbaycana ipəkqurdu toxumu təqr. V əsrdə gətirilmişdir. Azərbaycan
ipəyi İran, Kiçik Asiya, Suriya və Avropanın bir sıra ölkələrinə ixrac
edilirdi. İpəyin keyfiyyətinə görə Azərbaycan 1-ci yerlərdən birini tutur.
Dostları ilə paylaş: | 
