QəRİb məMMƏdov mahmud xəLİlov

MEŞƏ ZOLAQLARI – bax: qoruyucu meşə zolaqları. 

MEŞƏALTI – meşə qruplaşmasının əsas ağaclıq yarusunun hündür-

lüyünə çatmayan kol və ağacların məcmusu. 

MEŞƏDƏN  İSTİFADƏ  – meşə fondu meşələrinin faydalı 

xüsusiyyətlərindən və torpağından istifadə edilməsi. Qanunla aşağıdakı 

M.i. növləri vardır: oduncaqdan istifadə: meşənin ikinci dərəcəli 

materiallarının (kötük, ağac qabığı və s.) istifadə; meşədən əlavə istifadə 

(meyvə, gilə-meyvə, göbələk və s. tədarükü): M.i. xüsusi icazə ilə (meşə 

qırma bileti, meşədən istifadə bileti) olmalıdır. Yalnız adamların meşədə 

olarkən göbələk, meyvə, giləmeyvə və s. yığması icazəsiz ola bilər. 

MEŞƏÇİLİK  – 1) bitkiçiliyin bir sahəsi; oduncaq və s. meşə 

məhsulu almaq məqsədi ilə meşə salınması, onun mühafizəsi, sutənzimi, 

müalicə-sağlamlıq, estetik əhəmiyyətinin öyrənilməsi ilə məşğul olur. 

2) Meşənin becərilməsi və yaxşılaşdırılması, onun məhsuldarlığının 

---

 

299 

 

artırılması metodları haqında elm. M. bir elm kimi meşəşünaslığa və 

xüsusi meşəçiliyə bölünür. 

3) Meşə təsərrüfatlarının quruluşuna daxil olan ərazi təsərrüfat vahidi 

(yaxud meşəbəyilik). 

MEŞƏLİK FAİZİ – ərazinin meşə ilə örtülmə dərəcəsi. 

Meşə ilə örtülü sahənin ümumi sahəyə (məs: respublikanın, rayo-nun 

meşə  təsərrüfatının və s.) nisbəti ilə  təyin olunur: faizlə ifadə olunur. 

Meşəlik faizinin dinamikası insanın təsərrüfat fəaliyyətinin təsiri altında 

gedir. Azərbaycan Respublikası az meşəliyi ilə səciyyələnərək ərazisinin 

meşəlik faizi 10-dur. Ən böyük meşəlik faizi (40%-dən çox) ilə Böyük 

Qafqazın cənub yamacı rayonları (Balakən, Zaqatala, Oğuz, Qəbələ, 

İsmayıllı), Qarabağın dağlıq hissəsi (Ağdərə və Xankəndi rayonları) və 

qismən Talış (Astara rayonu) xarakterikdir. Orta meşəlik faizi (20-40%) 

ilə səciyyələnən ərazilər Böyük Qafqazda (Şəki, Quba rayonları), Kiçik 

Qafqazda (Gədəbəy, Daşkəsən, Kəlbəcər və Laçın rayonları) və Talışda 

(Lerik, Masallı rayonları) yerləşir. 

Orta meşəlik faizindən aşağı olan (10-20%) ərazilər Kiçik Qafqazın 

qərb rayonları (Qazax və Tovuz) üçün səciyyəvidir. Aşağı meşəlik 

faizinə (1,0-10%) Dəvəçi,  Şamaxı,  Şəmkir, Xocavənd rayonları aiddir. 

Naxçıvan Respublikası, Ceyrançöl, Qobustan, Cəbrayıl və Füzuli 

rayonları, Abşeron yarımadası, həmçinin alp çəmənləri demək olar ki, 

meşəsizdir (meşəlik faizi – 1%-dən azdır). 

Optimal və yüksək meşəlik faizi ətraf mühitin ekoloji baxımdan 

sağlamlaşmasına daha müsbət təsir göstərir.