QəRİb məMMƏdov mahmud xəLİlov

RUDİMENTLƏR  (lat. rudimentum – rüşeym) – təkamül 

prosesində əhəmiyyətini itirmiş, məhv olma dərəcəsindəki orqanlar. 

RÜTUBƏT – fiziki cisimlərdə suyun miqdarı. R. atmosferdəki nisbi 

R.-dən, maddələrin təbiətindən və  məsaməlilik dərəcəsindən, bərk 

cisimlərin daxili və xarici ölçülərindən asılıdır. R. adətən faizlə ifadə 

olunur. R. maddənin quru hissəsinin vahid həcminə düşən suyun 

miqdarı (mütləq R.) ilə də xarakterizə edilir. 

RÜTUBƏT DÖVRANI – atmosferlə Yer səthi arasında daim baş 

verən rütubət mübadiləsi. Buxarlanma, su buxarının atmosferdə bir 

yerdən digər yerə aparılması, onun atmosferdə kondensasiyası, 

yağıntıların düşməsi və axım proseslərindən ibarətdir. 

RÜTUBƏTLİK AMİLİ  – orqanizm və ya orqanizm sisteminə 

(ekosistemə) təsir göstərən mühit əmələgətirən su komponenti. 

RÜTUBƏTLİK  ƏMSALI  – Atmosfer yağıntılarının cəminin 

buxarlanmanın miqdarı, yəni müəyyən bir ekosistemdə torpağın 

səhindən buxarlanmanın potensial miqdarına nisbəti (buxarlandırıcı adlı 

xüsusi cihazın köməyi ilə ölçülür). R.ə. illik yağıntının cəmini illik bux-

arlanmaya bölməklə hesablanır. Optimal əmsal vahidə yaxındır. A. 

Kovdanın R.ə.-na görə 

aşağıdakı fasiyalar ayırmaq olar:

 

 

Superhumid 

– 1,5-3 

Semiarid 

– 0,7-0,5 

Humid 

– 1,2-1,5 

Arid 

– 0,5-0,3 

Normal 

– 1,0 

Ekstraarid 

– 0,2