QəRİb məMMƏdov mahmud xəLİlov

İZOTOPLAR (izo... və topos – yer) – kimyəvi elementin bir-birindən 

kütləcə  fərqlənən atomlarının adı. Ekologiya üçün mühüm sayılan ra-

dioaktiv İ.-ın çoxu 0,1.... 5 Mev enerjiyə malikdir. Radioaktiv İ-ın enerjisi 

çox olduqca bioloji material üçün potensial zərər (itki) yüksəlir. 

İZOVELA  (izo... və lat. velox – tez hərəkət edən)  – küləyin eyni 

sürətli nöqtələrini birləşdirən xətt. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

225 

 

K 

 

KADASTR  (frans. cadastre)  – rəsmi orqanların, yaxud idarələrin 

siyahısı, reyestri; ora hər hansı obyekt və hadisənin sistemləşdirilmiş 

məlumatların cəmi, onların keyfiyyət və kəmiyyətləri daxil olur. Müva-

fiq obyektlər üzərində dövri və ardıcıl müşahidələr aparmaqla tərtib 

olunur. Kadastra həmçinin  müvafiq obyekt və hadisələrin istifadəsi, 

mühafizəsi və s. daxil edilir. Aşağıdakı obyektlər üçün K. tərtib olunur: 

su, torpaq, iqlim, meşə, landşaft, mineral resurslar, tibbi, bioloji, xüsusi 

mühafizə olunan obyektlər və ərazilər, sənaye ovçuluğu, rekreasiya və s. 

KAİNAT  – məkan və zamanca sonsuz olan bütün aləm. K. insan 

şüurundan asılı olmayan obyektiv varlıqdır. K. külli miqdarda göy 

cisimlərindən, onların sistemlərindən və göy cisimləri arasındakı seyrək 

maddədən ibarətdir. Qalaktikalar K.-ın müşahidə edilən hissəsindəki 

cisimlərdir. Hər böyük qalaktikada təqr. bir neçə yüz mlrd. ulduz, Meta-

qalaktikada isə təqr. 100 mln. qalaktika olduğundan, K.-dakı ulduzların 

sayı 10

19

-dan çoxdur.