Qilman eyvazov iNTİqam əSGƏrov

Taktiki-texniki xüsusiyyətləri
Tipi
Bort əleyhinə zərbə nüvəsi prinsipli
partladıcısı
optik hədəf ötürücüsü ilə
kütləsi
20,4 kq
uzunluğu
455 mm
hədəfi məhvetmə məsafəsi
50 m-dək
istifadə variantları
idarəolunan və idarəolunmayan (idarəetmə 
naqilinin uzunluğu – 100 m)
məhvetmə qabiliy yəti
5 m-dən 50 m-dək məsafədən 100 mm qalınlıqlı 
zirehdə 80 mm-lik diametrdə deşik açır.
İş prinsipi. 
Texnika yaxınlaşdıqda hədəf ötürücüsü minanı döyüş vəziy yə-
tinə gətirir. Zapal partlayaraq minanı partladır. Hədəf optik hədəf ötü rücü-
sünün görmə sahəsinə düşmədikdə mina 3 dəqiqədən sonra yenidən göz-
ləmə rejiminə keçir. Partlayış zamanı yığcam xətəryetirici element – 
zərbə 
kürəciyi
əmələ gəlir və bu kürəcik hədəfi məhv edir. 
S
/
T
su
al ta
p
şırıq
1. 
Tırtıl və dib əleyhinə minaları müqayisə edin.
2. Dib əleyhinə minaların tətbiqi üsullarını şərh edin.
3. Bort əleyhinə minaların tətbiqi üsullarını şərh edin.
4. Bort əleyhinə ТМ­83 və piyada əleyhinə ПОМЗ­2 М və ОЗМ­72 minalarının ox­
şar və fərqli cəhətlərini sadalayın.
100
Layih
ə

---

101
17. TANKLAR VƏ ZİREHLİ TEXNİKALARLA MÜBARİZƏ
Tankların Birinci Dünya müharibəsində tətbiqi müharibə edənlər tərəfindən tez bir 
zamanda dəyərləndirildi və onlar az-çox əhəmiyyəti olan bütün ordu larda geniş yer 
almağa başladı. O vaxtdan tankların həm konstruksiyası, həm də tətbiqi taktikası xeyli 
inkişaf etdirildi. XX əsrin ikinci yarısından etibarən silahlı münaqişələrin böyük 
əksəriyyətində tanklardan istifadə olunmağa başlandı. Elə indi də zirehli tank qoşunları 
böyük orduların əsas zərbə gücü olaraq qalır.
Döyüşdə tanklarla mübarizəni necə təsəvvür edirsiniz?
Tankların döyüşdə tətbiqi tak-
tikasının inkişafında iki dəfə Sovet 
İttifaqı Qəhrə manı Həzi Əhəd oğlu 
Aslanovun böyük rolu olmuşdur. 
Onun kəşf etdiyi 
“Cinah taktikası”
bu gün də aparıcı ölkələrin hərbi 
məktəblərində öyrənilmək dədir. 
Tank ların konstruktiv və döyüş 
tət biqi taktikası ilə yanaşı, onlarla 
mü barizə üsulları da inkişaf etmiş-
dir. Lakin ilk mübarizə üsullarından 
olan tank əleyhinə xəndək, eskarp, əks-eskarp, tank əleyhinə kirpi, müxtəlif 
qalaqlar və s. bu gün də öz aktuallığını saxlamaqdadır.
Tanklarla müasir mübarizə prinsipləri dünya müharibələri dövründəkindən 
əsaslı şəkildə fərqlənir. Hazırda “tankların tək-tək məhv edilməsi” əsas üsul 
hesab olunur.
Hərbçi döyüşdə düşmənin tankları və başqa zirehli maşınları ilə müba rizədə 
uğur qazanmaq üçün onların güclü və zəif yerlərini yaxşı bilməli, öz silahının 
döyüş imkanlarını mükəmməl mənimsəyib bacarıqla tətbiq etməlidir.
Düşmən ordusunun əsas tankı T-72-dir. Onlar motoatıcı bölmələr və zirehli 
döyüş maşınları ilə birgə, yaxud müstəqil döyüşaparma qabiliyyətinə, yüksək 
manevr imkanına, yaxşı zirehə malikdir. Bu tankların bəzi modifikasiyaları ku-
mulyativ mərmidən qorumaq üçün bort qalxanları (
ekranları
) və asma dinamik 
qoruyucu konteynerləri ilə təchiz edilmişdir.
Layih
ə

---

102
1
2
3
6
5
4