Qilman eyvazov iNTİqam əSGƏrov

S
/
T
su
al ta
p
şırıq
1. 
Relyef və hidroqrafiya arasında asılılığı izah edin.
2. Sizcə, hərb işində meşənin konturu daxilində ağacın növünü göstə rən 
işarə, çayın axın istiqamətini və sürətini göstərən ox və rəqəm nə qədər 
faydalıdır?
3. Sizcə, dağlıq ərazidə gədiyə nəyə görə aşırım, dağ keçidi deyirlər?
4. Dərə olan ərazidə döyüş əməliyyatları planlaşdırılarkən nələri nəzərə al­
maq lazımdır?
5. Motoatıcı taqım komandiri olaraq taqımın dayaq məntəqəsini ha rada ha­
zırlayardınız? Fikrinizi əsaslandırın.
Layih
ə

---

112
19. XƏRİTƏ ÜZƏRİNDƏ KOORDİNATLARIN TƏYİN EDİLMƏSİ
Ərazidə, yaxud xəritə üzərində verilmiş hər hansı bir nöqtənin (hədəfin) yeri başlan
-
ğıc kimi qəbul edilmiş xətlərə və ya müstəviyə nəzərən təyin edilməsinə koordinat 
sistemi deyilir. Bu xətlər koordinat oxları, müstəvilər isə koordinat müstəviləri vəzifə
-
sini daşıyır. Koordinat sistemində nöqtənin müs təvi üzərində, yaxud fəzada yerini tə
-
yin edən bucaq və ya xətti kəmiyyətlər koordinatlar adlanır.
Topoqrafik xəritələrdə coğrafi və düzbucaqlı koordinatlar haqqında hansı məlumatlar 
var?
Yer səthindəki nöqtələrin yerini həll edilən məsələnin xarakterindən və tələb 
olunan dəqiqlikdən asılı olaraq müxtəlif koordinat sistemlərində təyin edirlər. Bu 
dərsimizdə hərbi topoqrafiyada ən geniş tətbiq olunan coğrafi və düzbucaqlı 
koordinat sistemləri ilə tanış olacağıq.
M
maraqlı
Yer səthindəki nöqtələrin yerinin bucaq koordinatları (enlik və uzunluq) ilə ifadə 
edilməsi üsulunu astronom Hipparx (e.ə. 150–100­cü illər) hazırlamışdır. XIX əsrin 
sonlarına qədər dünya xəritələrində ekvator xətti sıfırıncı en dairəsi qəbul edilmiş­
disə də, başlanğıc meridian ayrı­ayrı ölkələrdə müxtəlif idi. 1884­cü ildən bütün 
ölkələr üçün Qrinviç meridianı başlanğıc götürülür.
Layih
ə

---

113