Qiluvchi omillar va ularning mintaqa iqtisodiyotiga

ǀ
ISSUE 5 
ǀ
2021 
ISSN: 2181-1601
Uzbekistan
 
www.scientificprogress.uz
 
Page 158
1-rasm. Innovatsion faoliyat omillarini tasniflash
1
. 
Bevosita boshqariladigan omillar sirasiga, korxona innovatsion faoliyatiga ta’sir 
ko‘rsatish natijalariga boshqaruv qarorlarinig qabul qilinishi bilan butunlay bog‘liq 
bo‘lgan omillarni keltiramiz.
Korxonaning innovatsion faoliyatiga uning sohaga tegishliligi alohida ta’sir 
o‘tkazadi. U aytarli darajada xususiy, mahalliy va xorijiy investorlarni jalb qilishga 
sharoit yaratadi. Boshqa shu kabi sharoitlarda ham aynan qaysi sohaga tegishlilik omili 
investitsiyalarni o‘ziga jalb qilish ko‘lamini oshiradi. 
Qashqadaryo viloyatining sanoat mahsulotlari turlari bo‘yicha tahlillarni 1- 
jadvalda ko‘rish mumkin. 
1-jadval. Qashqadaryo viloyatida sanoat mahsulotlarini turlari bo‘yicha ishlab 
chiqarish dinamikasi 
№ 
Ko‘rsatkichlar 
O‘lcho
v birl 
2017 
yil 
2018 
yil 
2019 
yil 
2020 
yil 
O‘zgarishi,%
2017y. 
nisbat
an 
2019y. 
nisbat
an 
1 
Elektroenergiya 
mln. 
13014 13105, 12943, 9658,2 74,2 
74,6 
1
Muallif ishlanmasi

---

SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 2 
ǀ
ISSUE 5 
ǀ
2021 
ISSN: 2181-1601
Uzbekistan
 
www.scientificprogress.uz
 
Page 159
kv.s 
5 
7 
2 
Tabiiy gaz 
mlrd. 
m3
36,2 
33,7 
32,4 
2,4 
66,3 
74,0 
3 
Neft 
mln. tn. 0,62 
0,56 
0,53 
0,03 
48,4 
56,6 
4 
Gaz kondensati 
mln. tn. 1,42 
1,45 
1,4 
0,2 
14,1 
14,2 
5 
Oltingugurt 
mln. tn. 
0,3 
0,25 
0,3 
- 
- 
- 
6 
Paxta tolasi 
ming 
tn. 
145,0 118,5 
47,0 
40,9 
28,2 
87,0 
7 
O‘simlik yog‘i 
ming 
tn. 
29,4 
26,4 
9,3 
7,6 
25,8 
81,7 
8 
Xo‘jalik sovuni 
tonna 106,5 197,0 263,0 103,0 
96,7 
39,1 
9 
Omuxta yem 
ming 
tn. 
97,7 
90,3 
91,6 
36,2 
37,0 
39,5 
10 Asfaltli 
aralashmalar 
ming 
tn. 
161,3 111,9 115,0 
87,6 
54,3 
76,1 
11 Yig‘ma temir-
beton 
ming 
tn.
316,6 402,6 410,0 
20,5 
6,5 
5,0 
12 
Noruda material 
ming 
tn. 
1295,5 1038,2 1200,0 510,6 
39,4 
42,5 
13 
Paxta chigiti 
tonna 
213534
,0 
176798
,0 
72206,
0 
60676,
1 
28,4 
84,0 
14 
Paxta linti 
tonna 
12346,
0 
9757,0 3806,0 3858,4 
31,2 
101,4 
15 
Polietilen 
ming 
tn. 
136,4 135,1 134,7 132,7 
97,2 
98,5 
16 Plastmassa 
quvurlar 
tonna 4558,9 5095,4 4863,0 4678,5 
102,6 
96,2 
17 
Kaliy xlorid 
ming 
tn. 
168,0 182,4 199,1 210,0 
125,0 105,5 
18 
Kalava ip 
tonna 
11716,
5 
24707,
0 
25234,
0 
26025,
5 
222,1 103,1 
19 Trikotaj mato 
tonna 808,0 1541,2 1700,0 1761,0 218,0 103,6 
20 
Un 
ming 
tn. 
132,7 130,3 138,8 152,9 
115,2 110,1 
21 Makaron 
mahsuloti 
tonna 4251,5 3463,0 3500,0 756,0 
17,8 
21,6 
22 Aroq mahsulotlari ming l. 1888,0 1944,8 1922,6 5664,4 300,0 294,6 
23 Vino mahsulotlari ming l. 903,0 920,0 740,3 846,9 
93,7 
114,4 

---

SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 2 
ǀ
ISSUE 5 
ǀ
2021 
ISSN: 2181-1601
Uzbekistan
 
www.scientificprogress.uz
 
Page 160
Manba:Qashqadaryo viloyat statistika boshqarmasi ma’lumotlari asosida 
hisoblangan. 
Jadval ma’lumotlaridan ko‘rinib turganidek, viloyatda 2017-2020 yillar davomida 
viloyatda asosiy turdagi 23 xil turdagi sanoat mahsulotlarini ishlab chiqarish dinamikasi 
notekis bo‘lgan. Keyingi 4 yilda mintaqa iqtisodiyotini diversifikatsiyalash natijasida 
hamda o‘tgan yilda yuz bergan SOVID-19 pandemiyasining salbiy ta’siri ostida mintaqa 
iqtisodiyotiga katta samara beradigan elektroenergetika, neft-gaz, paxta xomashyosini 
qayta ishlash, qurilish materiallari
va kimyo sanoati korxonalarining deyarli barchasida yuqori darajadagi pasayish yuz 
bergan. 
O‘sish sur’atlari faqat to‘qimachilik, oziq-ovqat va sharob-aroq sanoati 
korxonalarida saqlanib qolgan xolos. Natijada viloyatda 2020 yilda 2019 yilga nisbatan 
sanoat mahsulotlari ishlab chiqarish 99,7 %ga kamaygan. Iqtisodiyotdagi bunday 
pasayish tendensiyasi viloyatning respublika iqtisodiyotidagi ulushini ham sezilarli 
pasaytishiga sabab bo‘ldi. Agar qator yillar davomida O‘zbekistonning YAIMda viloyat 
YAHMning ulushi 10 foizdan kam bo‘lmagan, keyingi yillarda esa 7 foizdan ortiq 
bo‘lgan bo‘lsa, 2020 yilda bu ko‘rsatkich 6 foizga tushib qolgan. Ushbu tahlillar
viloyatdagi mavjud sanoat korxonalari faoliyatini innovatsion rivojlantirish yo‘liga 
o‘tishi dolzarb ekanligini asoslaydi. 
Innovatsion faoliyatning shakllanishi va uning darajasiga korxona ko‘lami sezilarli 
ta’sir o‘tkazadi. Nisbatan yirikroq korxonalarda ilmiy tadqikot ishlanmalar, 
innovatsiyalarni amalga oshirish bilan shug‘ullanuvchi bo‘limlarni yaratish imkoniyati 
ko‘proq. Statistik hisob kitoblarga qaraganda, sanoat ishlab chiqarish tashkilotlarining 
asosiy ulushini xodimlari soni juda ko‘p bo‘lgan korxonalar guruhi tashkil etadi. Kam 
ishchilar soniga ega bo‘lgan korxonalar guruhlarining innovatsiyalarning texnologik 
amalga oshirilishidagi ulushi sezilarli darajada past. 
Quyida Qashqadaryo viloyatidagi mavjud sanoat korxonalarining korxona ko‘lami 
va bo‘ysunuv darajasi bo‘yicha ma’lumotlar tahlilini keltiramiz (2-jadval). 

---

SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 2