Qoraqalpoq Davlat Universiteti Geografiya va tabiiy resurslar fakulteti

Qoraqalpoq Davlat Universiteti

Geografiya va tabiiy resurslar fakulteti

4-b geografiya talabalari Eshniyazov Islam va Satimov Zafarbekning “Jahon geografiyasi” fanidan tayyorlagan

PREZENTATSIYASI

Mavzu: Tojikiston Respublikasi qishloq xo’jaligi, transporti va tashqi iqtisodiy aloqalari
Reja:
1. Tojikiston Respublikasi qishloq xo’jaligi
2. Tojikiston transporti
3. Tojikiston tashqi iqtisodiy aloqalari
1. Tojikiston yalpi ichki mahsuloti tarkibida qishloq xoʻjaligi 23,8% ni tashkil qiladi. Respublika aholisi 9,5 million kishini tashkil etadi, shundan 6,9 million kishi (72,5 foiz) qishloq joylarda istiqomat qiladi.
Shu bilan birga, aholining 45 foizi qishloq xo‘jaligida band (2019-yil). Qishloq xo‘jaligida mehnat qilayotganlarning qariyb 60 foizini ayollar tashkil etadi. Dehqonchilikning mayda shakllari (dehqon xo'jaliklari va tomorqa xo'jaliklari) mamlakat qishloq xo'jaligi mahsulotlarining asosiy qismini ishlab chiqaradi.
2020-yilda Tojikiston Respublikasining qishloq xoʻjaligi yalpi mahsuloti 1,9 milliard AQSH dollarini tashkil etdi.
O'simlikchilik mahsulotining qariyb 70% ni tashkil qiladi. Asosiy qishloq xoʻjaligi ekinlari don (bugʻdoy, arpa), kartoshka, sabzavot, poliz ekinlaridir.
Qishloq xo’jaligi mahsulotlari Importi
Respublikada yaylov chorvachiligi rivojlangan. 2020-yil 1-iyul holatiga koʻra, qoramollar soni 2,375 million boshni tashkil etib, ularning 93 foizi uy xoʻjaliklariga tegishli. Qoʻy va echkilar soni 5,892 million bosh. Oʻzimizning ishlab chiqarishimiz Tojikiston aholisining kartoshka, sabzavot va poliz mahsulotlari, meva va tuxumga boʻlgan haqiqiy ehtiyojlarini deyarli toʻliq qondiradi.
Qishloq xo’jaligi mahsulotlari eksporti
2. Transportda asosiy o'rinni avtomobillar egallaydi. Eng yirik avtomobil yoʻllari Dushanbe – Termiz, Dushanbe – Qoʻrgʻontepa, Dushanbe – Koʻlob, Dushanbe – Xoʻjand, Xorugʻ – Oʻsh. Hozirda yangi yo‘l, Qulma – Qarokurum – qadimda Tojikistondan o‘tgan buyuk ipak yo‘li ochildi.
Keng kalibrli temir yo'llar birinchi navbatda tashqi tashishlarni amalga oshiradi. Temir yoʻlning uzunligi 680 km (Dushanbe — Termiz, Yovon — Termiz — Koʻlob va Bekobod — Shoʻrob tarmogʻi bilan). Rossiya bilan temir yo'l aloqasi mavjud. Koronavirus pandemiyasi sababli ikki yillik tanaffusdan so‘ng, 2022-yilda Rossiya Tojikistonga Ko‘lob – Volgograd, Xo‘jand – Volgograd va Dushanbe – Volgograd yo‘nalishlari bo‘yicha yo‘lovchi poyezdlarini qayta yo‘lga qo‘yishni rejalashtirmoqda.
3. Tojikiston tashqi siyosati Tojikiston davlatining xalqaro munosabatlardagi umumiy kursi boʻlib, Tojikiston mustaqilligini taʼminlash uchun mintaqaviy xavfsizlikni taʼminlash, ichki va xorijiy sarmoyalarni himoya qilish istagiga asoslangan.
Respublikaning amaldagi Tashqi siyosat kontsepsiyasiga ko‘ra, uning tashqi siyosatining uzoq muddatli istiqboldagi ustuvor va asosiy vazifasi xalqaro maydonda mamlakatning strategik manfaatlarini himoya qilishdan iborat bo‘lib, u har tomonlama qulay tashqi sharoitlar yaratish orqali amalga oshiriladi. Tojikistonning barqaror rivojlanishi hujjatda ko'p vektorli tashqi siyosat e'lon qilingan.
Jahon axborot makonini rivojlantirish jarayonida insoniyatning soʻnggi yutuqlaridan xabardor boʻlishini taʼminlovchi ijobiy va konstruktiv tendentsiyalar bilan bir qatorda davlatlarning, shu jumladan, Tojikiston Respublikasining axborot xavfsizligi uchun xavf tugʻdiruvchi salbiy jarayonlar ham kuzatilmoqda.
2020-yilda Tojikiston yalpi ichki mahsuloti 2019-yilga nisbatan 4,5 foizga oshib, 7,3 milliard dollardan ortiqni tashkil qildi. 2021-yilda iqtisodiy o‘sish sur’ati 9,2 foizni tashkil etdi, YaIM 8,7 milliard dollargacha o‘sdi. 2024-yilgacha Tojikiston Iqtisodiy rivojlanish vazirligi prognoziga ko'ra, hukumat har yili YaIMni 7,9-8,2 foizga oshirishni rejalashtirmoqda.
Joriy yilning olti oyida respublika yalpi ichki mahsuloti (YaIM) hajmi 54,2 milliard somoniyni, o‘sish sur’ati esa 8,3 foizni tashkil etdi.
Joriy yilning birinchi yarmida davlat investitsiya loyihalarini amalga oshirish uchun 3,4 milliard so‘m mablag‘ o‘zlashtirildi. Bu mablagʻlar quyidagi tarmoqlarga yoʻnaltirildi: 525,2 mln.somoniy – ijtimoiy (15,3%), iqtisodiyotning real sektori – 2,7 mlrd.somoniy (78,9%), boshqa tarmoqlarga – 197,9 mln.
Jumladan, davlat investitsiya loyihalarini amalga oshirish uchun umumiy qiymati 253,6 million AQSH dollari miqdorida kredit va grant shartnomalari imzolandi, shundan 12,1 million AQSh dollari kreditlar, 241,5 million AQSh dollari esa grantlardir.
E’tiboringiz Uchun Raxmat