Qış semestr imtahan larına start verilib 20 yanvar faciƏSİ tariXİMİZİn qürur səHİFƏSİDİR

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev yanvarın 13-də ABŞ-ın Milli 

Təhlükəsizlik Şurasının Avropa üzrə baş direktoru Çarlz Kapçanı qəbul edib.

4-5

3

---

http://www.amu.edu.az

15 yanvar 2016-cı il

2

20 Yanvar faciəsindən 26 il 

keçir

H

ə min  gün  qu duz  So vet 

or du su  xal qı mı za  qar-

şı  ağır  ci na yət  tö rət miş, 

dinc  əha li ni  xə bər siz-fi lan sız  qa-

nı na qəl tan et miş dir. Gö rün mə miş 

bu  küt lə vi  ter ror  ak tı  nə ti cə sin də 

yüz lər lə  və tən  öv la dı  iş gən cə  və 

zülmlə rə  mə ruz  qal mış,  öz  haqq 

işi uğ run da aman sız su rət də qət-

lə ye ti r ilmiş dir. Er mə ni daş naq la rı-

nın tor paq la rı mı za olan id di a la rı nı 

dəs tək lə yən  SSRİ  rəh bər li yi nin  bu 

möv qe yi nə  eti raz  əla mə ti  ola raq 

aya ğa  qalxmış  əli ya lın  Azər bay-

can xal qı na bü tün dün ya nın gö zü 

qar şı sın da di van tu tul du. An caq nə 

ya zıq lar ol sun ki, baş ve rən ci na-

yət  ba rə də  dün ya nın  heç  bir  si vil 

döv lə ti sə si ni be lə çı xar ma dı. San-

ki bu fər ya dı haq q-əda lə tə söy kə-

nən dün ya təş kilat la rı nə gör dü, nə 

eşit di. Və be lə lik lə, dün ya mil lət lə ri 

içə ri sin də hü qu qu tap da nan Azər-

bay can adlı bir xal qı n ha ra yı na sa-

hib du ran ol ma dı. 

Bu  hadisələr  mahiyyət  etibarilə 

Azərbaycan  xalqının  milli-azad-

lıq  tarixinin  qürur  duyulası  bir 

səhifəsidir. Çünki bir tərəfdə azad-

lıq  üçün  mübarizə  aparan  xalq, 

digər  tərəfdə  isə  həmin  azadlığın 

qəsdinə  durmuş  sovet  imperiya-

sı  dayanırdı.  20  yanvar  hadisələri 

iradənin silaha, inamın ölümə qalib 

gəldiyi məqam idi. Bu hadisələrdə 

135  nəfər  qətlə  yetirildi,  yüzlərlə 

insan  yaralandı,  Bakının  küçələri, 

evləri,  yoldan  keçən  maşınla-

rı  atəşə  tutuldu.  Həmin  vaxt  qo-

şunun  gəldiyi  yerlərdə  bu  gəlişə 

etiraz  olaraq  müqavimət  sipərləri 

quran  insanlar  arasında  cəmi  43 

nəfər həlak olmuşdu, qalan insan-

lar  evində,  həyətində,  mənzilində 

qətlə yetirilmişdi.

Sovet  imperiyasının  Bakıya  50 

min  nəfərə  yaxın  qoşun  kontin-

genti  yeritməsinə  baxmayaraq, 

bu  ordu  insanları  yalnız  qətl  edə 

bildi,  onları  diz  çökdürə  bilmədi 

və  bu  mənada  Azərbaycan  xalqı 

şəhidlər  verməsinə,  minlərlə  ya-

ralıları olmasına, yüzlərələ insan-

ların həbslərə düşməsinə baxma-

yaraq, sınmadı, mübarizəni davam 

etdirərək milli istiqlalını qazandı.

Dünya  hələ  də  1990-cı  il  yan-

varın  19-dan  20-nə  keçən  gecə 

Azərbaycanda, onun paytaxtı Ba-

kıda nələrin baş verdiyindən xeyli 

dərəcədə səthi informasiyaya ma-

likdir. 

...Həmin 

gün 

Azərbay canın 

o  vaxtkı  rəh bər liyi nin  istəyi 

və  SSRİ  rəhbərliyinin  əmri  ilə 

Azərbaycanda kommunist rejimini 

qoruyub-saxlamaq və milli azad-

lıq  hərəkatını  boğmaq  məqsədilə 

Bakıya  böyük  bir  ordu  (rəsmi 

rəqəm  35  mini  göstərilir)  yeridil-

mişdi. SSRİ Müdafiə Nazirliyi, DİN 

və  DTK-nın  hazırlayıb  həyata  ke-

çirdiyi  «Udar»  adlı  əməliyyatda 

əsas  rolu  xüsusi  təyinatlı  «ALFA» 

və  SSRİ  DTK-nın  «A»  təxribat 

qrupları oynayırdı. Sovet qoşunla-

rının  təcavüzü  nəticəsində  Bakıda 

134  mülki  vətəndaş  öldürülmüş, 

600-dən  çox  adam  yaralanmışdı. 

Öldürülənlər arasında beş millətin 

nümayəndələri,  20-dən  çox  qa-

dın, uşaq var idi. «Qara Yanvar»ın 

indiyədək  özündə  saxladığı  sirlər 

çoxdur.  100  cildlik  istintaq  ma-

terialının  69  cildi  Bakıdan  Mosk-

vaya,  keçmiş  SSRİ  Prokurorlu-

ğuna  aparılıb  və  bir  daha  geri 

qaytarılmayıb.  Azərbaycan  xal-

qının  məruz  qaldığı  bu  təcavüz 

indiyədək  bəşəriyyət  əleyhinə 

cinayət kimi beynəlxalq müstəvidə 

layiq olduğu təsnifatı almayıb. Bu 

hadisələrə  emosiya,  kədər,  yaxud 

mübarizlik  səlnaməsi  kimi  pafos-

lu münasibətlə bərabər, bir qədər 

də soyuqqanlı olub, o hadisələrin 

gerçək  mahiyyətini  dünya  birliyi-

nin, çeşidli beynəlxalq təşkilatların 

önünə qoymaq barədə düşünməli, 

20  Yanvara  beynəlxalq-hüquqi 

qiymətin verilməsinə çalışmalıyıq. 

Azərbaycan  xalqı  şəhid lərin 

xatirəsinə  ehtiram  olaraq  40 

mərasiminə kimi bütün ölkəni si-

yasi məzmunlu tətillərə bürüdü, bu 

tətillər həm də qoşunların paytax-

ta girməsinə və bunun nəticələrinə 

etiraz idi. Həmin hadisələrdən aşa-

ğı-yuxarı  iki  il  sonra  Azərbaycan 

milli istqlalını elan etdi. 

Xal qı mı zın  qan  yad da şı na  qan-

lı  yan var  ki mi  həkk  olun muş  20 

Yan var  ha di sə lə rin dən  illər  ötsə 

də, düş mən lə ri miz onu da unut du 

ki,  Azər bay can  xal qı nı  tankla rın 

BTR-lə rin tə kər lə ri al tın da əz mək-

lə onu hə lə diz çök dü rə bil mə yib. 

Çün ki  onun  Hey dər  Əli yev  ki mi 

güc lü, bö yük fe no men yi yə si var-

dı. Düş mən lə ri miz dərk et mə di ki, 

bu mil lət ata sı özü Moskva da ağır 

şə ra it də ol ma sı na bax ma ya raq baş 

ver miş qan lı fa ci ənin ilk də fə ola-

raq bey nəl xalq küt lə vi in for ma si ya 

va si tə lə ri ilə bü tün dün ya ya çat dı-

ra caq.  Düş mən lər  bil məlidirlər  ki, 

il lər ke çə cək, 20 Yan var ha di sə lə-

ri  öz  si ya si-hü qu qi  qiy mə ti ni  də 

məhz  Bö yük  İn sa nın  ye ni dən  ha-

ki miy yə tə gə li şi döv rün də ala caq.

Ar tıq  20  Yan var  şə hid lə ri  xal qı-

mı zın qəh rə man lıq rəm zi nə çev ri-

lib, and ye ri nə dö nüb. Ne çə-ne çə 

mək tə bə, kü çə yə, uşaq baxça sı na 

və di gər ic ti mai yer lə rə on la rın adı 

ve ri lib.  Ad la rı na  şeir lər,  po e ma lar 

həsr  olu nub,  bir-birindən  dəyərli 

əsər lər ya zı lıb, nəğ mə lər qo şu lub, 

sə nəd li fi lm lər çə ki lib, rəsm əsər-

lə ri ya ra dı lıb. Bu də yər li ədə bi-bə-

dii, in cə sə nət əsər lə ri gə lə cək nə-

sil lə ri  mü ba riz  ruh da  bö yü mə yə 

sövq edir, ta ri xin bu qan lı sə hi fə-

si ni unut ma ma ğa səs lə yir.

Öl kə mi zin  bü tün  böl gə lə rin də,  o 

cüm lə dən hər bir ida rə və mü əs-

si sə lə rin də  ol du ğu  ki mi  Azər bay-

can Tibb Uni ver si te ti şə hər ci yin də 

də  20  Yan var  və  tor paq la rı mı zın 

azad lı ğı  uğ run da  şə hid  ol muş 

tə lə bə lə ri mi zin  xa ti rə si nə  abi-

də komplek si ucal dıl mış dır. Hər il 

Ümum xalq hüzn gü nün də uni ver-

si te ti miz də təd bir lər təş kil olu nur, 

qan lı 20 Yan var fa ci ə si nin sə bəb-

lə ri  və  ma hiy yə ti  ba rə də  söh bət 

açı lır.

O vaxtdan bə ri 20 Yan va rın do-

ğur du ğu hü zün və kə dər, şə rəf və 

qü rur  hisslə ri  bi zim lə  ya na şı  ad-

dım la maq da dır.  Za man  keç dik cə, 

şə hid li yin mə na sı nı xalq da ha də-

rin dən hiss edir, bu qan lı ci na yət-

lə rin  təş ki lat çı la rı  və  iş ti rak çı la rı 

lə nət lə nir.

Bə li, o müd hiş  ge cə dən 26 il ötür. 

Gü nah kar lar  bu  gün  də  cə za sız 

qa lır.  Ta rix  bo yu  öz  is tiq la liy yə ti 

və  mil li  var lı ğı  uğ run da  mü ba ri zə 

apa ran  xal qı mız  isə  bu  mis li-bə-

ra bə ri ol ma yan ci na yət işi ni za ma-

nın öz ix ti ya rı na bu ra xıb.