Quran son sәmavi müjdәdir. Hansı ki, sonuncu Peyğәmbәrә (s), yәni һәzrәt Mәһәmmәdә (s) göndәrilәrәk

 
YEKUN 
GünәĢin  һәrәkәtlәrinin  mәlum  ayәlәrә  uyğun  gәlmәsi 
ilә bağlı bir neçә mәsәlәyә diqqәt yetirmәk lazımdır. 
1. Öncә dә qeyd etdiyimiz kimi ―شمزسول‖ [limustəqərrin] 
ifadәsi  (―Yasin‖,  38)  ilә  bağlı  üç  versiya  mövcuddur 
(mәsdәr,  zaman  bildirәn  isim,  mәkan  bildirәn  isim). 
―شمزسول‖  [limustəqərrin]  ifadәsindәki  ―ل‖  [li]  ön  qoĢması 
һaqqında  da  üç  eһtimal  olduğunu  qeyd  etdik  (―qәdәr,‖ 
―يلا‖  vә ―یف‖ mәnaları). ―يشجر‖ [təcri] һaqqında isә dörd 
eһtimalı  diqqәtinizә  çatdırdıq.  Bu  eһtimalları  bir-birinә 
vurduqda  36  әdәdi  alınır  (3×3=9×4=36).  Demәli,  ayәnin 
36 izaһı  mövcuddur vә bunlar һamısı  ayәnin  mәqsәdi ola 
bilәr.  Digәr  eһtimala  görә  isә  GünәĢin  һәlә  kәĢf 
olunmamıĢ  (elmә  mәlum  olmayan)  һәrәkәti  dә  ola  bilәr. 
Buna görә dә bu vә ya digәr eһtimalın ayәnin dәqiq izaһı 
olduğu  üzәrindә  dayanmaq  olmaz.  Lakin  öncә  dә  qeyd 
etdiyimiz  kimi  ayәnin  (Yasin,  37-40)  ilkin  zaһiri  mәnası 
GünәĢin  öz  orbiti  üzrә  һәrәkәtindәn  söһbәt  getdiyini 
göstәrir.  ―
ي
س
ة
ح
ىّ
‖  [yəsbəhun]    sözü  dә  bu  eһtimalı  tәsdiq 
edir. 
2.  GünәĢin  namәlum  bir  istiqamәtә  doğru  һәrәkәti  dә 
―شمزسول‖  [limustəqərrin]  ifadәsindәn  anlaĢıla  bilәr.  Lakin 
onun  apeksinin  (Veqa,  Herkules,  Alsiona  vә  s.)  dәqiq 
göstәrilmәsi,  әsassız  olaraq  Quran  ayәsinә  aid  edilmәsi 
doğru deyil. 
3. Quranın GünәĢin һәrәkәti һaqqında aydın danıĢması 
(dörd eһtimaldan һansı birinin nәzәrdә tutulmasından asılı 

---

80 
 
olmayaraq) onun elmi möcüzәsidir. Çünki Quran GünәĢin 
göy  sferasında  öz  orbiti  üzrә  һәrәkәt  etmәsindәn  elә  bir 
dönәmdә  söһbәt  açmıĢdır  ki,  o  zaman  Ptolomey  tәlimlәri 
GünәĢin  xәyali  һәrәkәtini  (Yerin  fırlanması  nәticәsindә 
һiss  olunan  һәrәkәti)  һәqiqi  һәrәkәti  olaraq  qәbul  edirdi. 
Bu, Quranın vә onu gәtirәn insanın әzәmәtinin, düһasının 
niĢanәsidir.