Quran son sәmavi müjdәdir. Hansı ki, sonuncu Peyğәmbәrә (s), yәni һәzrәt Mәһәmmәdә (s) göndәrilәrәk

NÖVLƏRĠN DƏYĠġMƏZLĠYĠ TƏLĠMĠNĠN 
TƏRƏFDARLARININ CAVABLARI 
Növlәrin  dәyiĢmәzliyi  nәzәriyyәsini  müdafiә  edәnlәr 
bütün  bu  dәlillәrә  bir  ümumi  cavab  verirlәr.  Onlara  görә, 
bu  dәlillәr  qәnaәtbәxĢ  deyil.  Qeyd  olunan  hәr  üç  dәlil 
insanda  tәkamül  haqqında  ilkin  tәsәvvür  (ehtimal,  zәnn) 
yaratsa da onu qәti Ģәkildә sübut etmir. Daha dәqiq desәk, 

---

141 
 
Tәkamül nәzәriyyәsinin isbatı, onun bir hipotez (fәrziyyә) 
Ģәklindәn  qәti  elmi  qanun  Ģәklinә  keçmәsi  konkret  әqli 
(rasional)  arqument  vә  ya  tәcrübi,  sensual  fakt  tәlәb  edir. 
Lakin rasional biliklәr, fәsәfә bu kimi mövcudlar haqqında 
fikir  yürüdә  bilmir.  Tәcrübәlәr  isә  kökü  milyon  illәr 
öncәyә  gedib  çıxan  mәsәlәlәr  haqqında  dәqiq  nәticә  әldә 
etmәkdәn  acizdir.  Bizim  müĢahidә  etdiklәrimiz  zaman 
keçdikcә 
bitki 
vә 
heyvanlarda  baĢ  verәn  qәfil 
dәyiĢkәnlikdir  (mutasiya
1
).  Misal  üçün,  adi  qoyun 
cinsindәn  qәflәtәn  yeni  qoyun  tipi  törәyir  ki,  yunu  adi 
qoyunlarla fәrqlәnir. Yәni adi qoyun cinsinә nisbәtdә daha 
zәrif olur. Bu yeni törәyәn qoyun tipindәn merinos adlanan 
yeni  qoyun  cinsi  formalaĢır.  Hәmin  mütasiyalar  gözün, 
dırnağın  rәngindә,  dәrinin  formasında  da  özünü  göstәrir. 
Lakin  hәlә  baĢlıca  bәdәn  üzvlәrindә  baĢ  verәn  mühüm 
dәyiĢiklik  vә  ya  növdәn  növә  keçid  (çevrilmә)  müĢahidә 
olunmamıĢdır. Demәli, biz qәfil sıçrayıĢlar nәticәsindә növ 
dәyiĢmәlәrinin,  misal  üçün,  sürünәn  heyvanların  uçuĢ 
qabiliyyәtinә  malik  quĢa  çevrilmәsini  zәnn  etsәk  dә  bu, 
ehtimaldan  baĢqa  bir  Ģey  deyil.  Çünki  biz  bunu  tәcrübi 
olaraq  müĢahidә  etmәmiĢik.  Bütün  bunlar  göstәrir  ki, 
transformistlәrin  qarĢıya  qoyduğu  dәlillәr  Tәkamül 
tәliminin  yalnız  bir  hipotez  (fәrziyyә)  olduğunu  sübuta 
yetirә  bilәr.  Buna  görә  dә  tәkamül  bir  nәzәriyyә  deyil, 
hipotez (fәrziyyә) adlandırılmalıdır. 
                                                 
1
 Genetik aparatda genlәrin bir allel vәziyyәtdәn baĢqa vәziyyәtә 
keçmәsi, xromosomların sayının vә quruluĢunun müxtәlif 
dәyiĢilmәsini birlәĢdirmәklә qәflәtәn baĢ verәn davamlı (sabit) 
dәyiĢkәnliklәr. 

---

142