Quranın təhrİfİnə daİr İttİhamlara cavab

4. İftiraq hədisi: Peyğəmbərə aid edilən bir hədisdə deyilir: “Yəhudilər 71 firqəyə, məsihilər 72 firqəyə bölündülər. Mənim ümmətimsə 73 firqəyə bölünəcək”. Bəzi hədislərdə belə bir əlavə var: “Birindən başqa onların hamısı cəhənnəmlikdir”. Qurtulacaq firqə haqqında da Şiə və Əhli-sünnə hədislərində müxtəlif fikirlər gözə çarpır. Belə ki, “Ey Peyğəmbər! Qurtulacaq firqə hansıdır?” – deyə soruşana onun “Camaatla olan”, “Mənim və səhabələrimin yolu”, “Əhli-beytimin yolu”, “Mən və şiələrim (ardıcıllarım)” və digər cavablar verdiyi bildirilir. Sələfilər bu hədisdən istifadə edərək səhabələrin yolunu xilas olacaq yeganə yol sayır, bəziləri isə aldıqları təkfir tərbiyəsinə uyğun olaraq, Əhli-beyt yolu olan Şiəliyi ümumiyyətlə 73 firqədən hesab etmir və İslamdan kənar adlandırırlar.

Qeyd etmək lazımdır ki:

Əvvəla, bu hədis sənəd baxımından etibarsızdır. O, Əhli-sünnənin iki Səhih kitabında, eləcə də Şiənin dörd əsas hədis kitabında gəlməmişdir. Sənəd baxımından qüsurlu olan “Rövzə əl-Kafi”də və digər Şiə kitablarında, həmçinin sünni mənbələri arasında Müsnəd-Əhməd, Sünən-İbn Macə və digər əsərlərdə qeyd olunmuşdur. Rəvayət sənədində mövcud qüsurlara görə məşhur hədisşünas alim İbn Həzm yazır ki, bu hədis hətta etiqadi məsələlərdə vahid hədisi mötəbər sayanların meyarına əsasən də səhih deyil. (İbn Həzm Ə. “Əl-Fəsl fi əl-miləl”, 3/138) Sələfi imamı Şovkani hədisin “birindən başqa hamısı cəhənnəmlikdir” hissəsini zəif sayır. Yeri gəlmişkən, Əbu Davudun, Tirmizinin, İbn Macənin, İbn Hibbanın və Hakimin Əbu Hüreyrədən nəql etdiyi oxşar hədislərin zəif olmasından əlavə, onlarda bu hissə yoxdur. İbn Vəzir bütün hədisi, xüsusən də sözügedən hissəni şübhə altına salaraq onun İslama zərbə vurmaq üçün dinsizlər tərəfindən artırıldığını istisna etmir.

Müasir Əhli-sünnə alimi Şeyx Yusif Qərzavi də bəzi rəvayətçilərini nəzərə alaraq, hədisi zəif hesab edir. Qərzaviyə görə, bəzi hədisşünaslar, o cümlədən İbn Teymiyyə müxtəlif vasitələrlə nəql olunduğuna görə onu səhih saymışdır. Halbuki hədisin məzmunu nöqsanlı, yaxud ona müxalif ayə və ya hədis mövcud olduqda bu qayda ilə səhih saymaq doğru deyil. Necə ki, hədisşünaslar bir çox hədisləri məhz buna görə səhih saymamışlar. (Qərzavi Y. “Əs-Səhvə əl-islamiyyə”, 34-39)

İkincisi, müəyyən şərtlərə görə hədisi qəbul etmək mümkün olsa da, bu yalnız birinci hissəsinə aiddir. Həm də ən azından xəbər vahiddir və belə hədislərlə müsəlmanların imanını şübhə altına salmaq olmaz.

Üçüncüsü, hədisin mətnində ciddi qüsurlar var və Qurana ziddir. Bu hədis İslam ümmətini xristianlıq və yəhudilikdən də pis və cəhənnəmlik ümmət kimi göstərir. Hələ qurtulacaq firqənin yalnız sələfilikdən ibarət olduğunu düşünsək, vəziyyət çox bərbad olar və kiçik bir qrupu çıxmaqla bütün müsəlmanların cəhənnəmə gedəcəyini söyləmək lazım gələr. Bu isə “Ali-İmran” surəsinin 110-cu ayəsi ilə daban-dabana ziddir: “(Ey müsəlmanlar!) Siz insanlar üçün ortaya çıxarılmış ən yaxşı ümmətsiniz (onlara) yaxşı işlər görməyi əmr edir, pis əməlləri qadağan edir və Allaha inanırsınız. Əgər kitab əhli də (sizin kimi) iman gətirsəydi, əlbəttə, onlar üçün yaxşı olardı. Onların da içərisində bəzi iman gətirən şəxslər vardır, lakin çox hissəsi haqq yoldan çıxanlardır.”

Dördüncüsü, bu hədis rəsmən təkfirçiliyə rəvac verib müsəlmanları bir-birinə qarşı qaldırır ki, bu da Quranın “Bütün müsəlmanlar qardaşdır” (Hucurat, 10), “Bir-birinizlə çəkişməyin, yoxsa qorxub zəifləyər və gücdən düşərsiniz” (Ənfal, 46) kimi çoxlu ayələrinə, eləcə də Peyğəmbərin “Allan Onun razılığından ötrü (ixlasla, səmimi şəkildə) “La ilahə illəllah” deyənlərə cəhənnəm alovunu haram etmişdir” (Buxari. Əs-Səhih, 2/59, h: 1186), “La ilahə illəllah” deyib mənim Allahın elçisi olduğuma şəhadət verənlər cəhənnəmə daxil olmazlar” (Müslim, 1/61, h: 33 (54)) kimi çoxlu hədislərinə, həmçinin fitnədən uzaq durmağa dair əmrlərinə ziddir. Unutmayaq ki, İftiraq hədisində söhbət Məhəmməd ümmətindən, yəni tövhid və nübüvvəti qəbul edənlərdən gedir, kafir və ya mürtədlərdən deyil. Bu hədisdən sonra isə təbii ki, hər bir firqə və məzhəb özünü xilas olacaq yeganə firqə elan edib digər müsəlmanların yollarını azdığını və cəhənnəmə gedəcəklərini söyləyər.

Beşincisi, “Mənim və səhabələrimin yolu” nə deməkdir və hansı anlaşılmazlığı həll edir? Məgər səhabələrin hamısı eyni eiqadlara malik olmuş, eyni düşünmüşlər?! Məgər səhabələr arasında müharibə baş verməyib, bir-birini kafir adlandıran, bir-birini lənətləyən olmayıb?! Məgər Qurani-kərim bəzi səhabələri məzəmmət etmir, fasiq və hətta münafiq adlandırmır?! (Bax: Tövbə/101; Hucurat/6; Münafiqun/1-2 və s.) Elə isə Peyğəmbərə aid edilən bu söz onların hansının haqlı olduğunu bildirir və uyğun ixtilaflara nə çarə qılır?!