”Qurilish materiallari va buyumlari” fanidan o‘quv-uslubiy majmua

 
 
2.3 G‘ishtning g‘ovakligini aniqlash (hisoblash usuli bilan) 
 
VI.Ish tartibi. 
Materialning xajmi ayni paytda g‘ovaklar va kovaklarni ham 
o‘z ichiga olishi mumkin. G‘ovaklar materialning suv yoki havo bo‘lgan mayda-
chuyda teshiklaridan iborat, kovaklarni esa erkin to‘kib qo‘yilgan materialning 
bo‘laklari orasidagi katta bo‘shlaqlar va uyalar tashkil etadi.

---

Qurilish materiallarining g‘ovaklilik darajasi xar xil bo‘ladi. Masalan, shisha 
va metallning g‘ovakligi 0% ni, g‘ishtniki 25-35% ni, oddiy og‘ir betonniki 5-10% 
ni, gaz betonniki 55-85% ni, poroplastniki esa 90-95% ni tashkil etadi.
Sochiluvchan materialning haqiqiy g‘ovakliligi oddiy g‘ovaklik deb ataladi va 
quydagi formula yordamida topiladi. Bizning misolimizda materialning to‘kma 
zichligi, xaqiqiy zichlik o‘rnida, material donalarining o‘rtacha zichligi olinadi. 
Qurilish g’ishtining g’ovakligini topish uchun g’ishtning o’rtacha zichligi 
va haqiqiy zichligi ko‘rsatgichlari orqali topiladi.. 
Qurilish g‘ishtining g’ovakligi quyidagi formula bilan topiladi:va olingan 
natijalar quyidagi 2.3 jadvalga yozib boriladi: 
P
o
=
100
1
0












Bu yerda: r
o 
–g’ishtning o’rtacha zichligi, g/sm
z
. 
r –g’ishtning haqiqiy zichligi, g/sm
z
. 
 
2.3 -jadval 
 
Material
ning nomi 
Tajriba
lar soni 
G‘ish
t xajmi 
Nam
unaning 
o‘rtacha 
zichligi, 
g/sm
z 
Namun
aning 
haqiqiy 
zichligi, 
g/sm
z 
Namunan
ing g‘ovakligi, 
%