bo‘lib, po‘lat bo‘laklari,
ferroqotishmalar, temir rudasi va flyuslar ham
ishlatiladi.
Quyida po‘lat eritishning asosiy usullarini qisqacha izohlab o‘tamiz.
Konvertor usuli.
Konvertor usulida po‘lat olish suyuqlangan cho‘yanga
siqilgan havo purkab qo‘shilmalarni shlakka o‘tkazishdan iborat.
Konvertor
noksimon shaklda bo‘lib, ichiga olovbardosh material qoplangan po‘lat
idishdir. Konvertorga yuborilgan kislorod bilan boyitilgan havo ta’sirida
temirning chala oksidi FeO hosil bo‘ladi. Kislorod kremniy, marganets, fosfor
oksidlari bilan reaksiyaga kirishib oksidlar hosil qiladi. Bu oksidlar shlakka
o‘tadi yoki kuyib ketadi, FeO esa sof temirgacha tiklanadi.
Konvertor sxemasi
1-aylanadigan
noksimon idish; 2-futerovka; 3-havo beriladigan furm
teshik; 4-burish mexanizmi.
Bu usulda temir olish jarayoni 15-30 minut davom etadi.
Zamonaviy
konvertor sig‘imi 600 tonna bo‘ladi va bu usulda po‘lat olish Yuqori unumli va
tejamlidir. Bu usulning kamchiligiga po‘lat tarkbiga pufakchalar kirib qolishi
hisoblanadi. Konvertor po‘latidan profillar, listlar,
simlar tayyorlanadi va
qurilishda ishlatiladi.
Marten usuli.
Marten usulida cho‘yan temir rudasi yoki metallom
(ikkilamchi xomashyo) bilan birga maxsus pechlarda yoqilg‘i gaz va kislorod
aralashmasini purkab olinadi. Bu jarayon natijasida 4-8
soat davomida avval
temirning chala oksidi hosil bo‘ladi va sof temirgacha tiklanadi.
