Qurilish xavfsizligi va ish joylarini tashkil qilish tizimi

Ta’limot tarixi.

Ko’p boshliqli ta’limoti KXSST qo’llanmasida alohida ko’rsatib qo’yilgan. Qo’llanmada KXSSTni tezkor jarayonlar bo’yicha ma’lumotlari berilgan. Lavozim javobgarligi ham alohida ko’rsatilgan. 1974 yil KXSSTnig birinchi qo’llanmasi chop etilgan. Bu qo’llanma ish bervchilar ishchilarini xavf xatarga solsa qanday chora tadbirlar ko’rilishi yozib qo’yilgan. Yillar davomida ko’rsatmalarga ish beruchilarni nazorati yuzasidan o’zgartirishlar kiritib borilgan. Qo’llanmaning o’zgartirilgan varianti 1983 yilda chop etildi. Ish beruvchi ish joyida xavfsizlik va sog’liqni saqlash bo’yicha aosiy nazoratni o’z qo’liga olishi kerak. Kontraktda nazorat inobatga olini kerak vaamaliyotga tadbaq qilinishi kerak. Bu fikrlar (1977 y) Marshal Knutson kitobida o’z ifodasini topgan. Natijada, KXSST siyosati ish beruvchilarni malakasini oshirish xaqidagima’lumotlarni ham o’z ichiga oldi.

Bugungi kunda ish joyida ta’limot faqat qurilish saytlar uchun mo’ljallanmagan, lekin vaqtinchalik xodimlar va professional ishchilar uo’bu ta’limotga teng amal qiladi. Bu siyosat aytish uchun emas, balki uning huquqiy tan olinishiga ish joyini va huquqiy qarashlari yana bir o’zgarish so’raladigan ta’limotdir.
SUD QUYIDAGILARNI:
Qurilish maydonida umumiy ishda qatnashuvchi ish beruvchi xavf xatar uchun javobgar hisoblanadi. Qoida tariqasida bu xolat ish beruvchi xavfsizlik choralarini ko’rish, sanitar uskunalarni va qurilmalarni joylashtirish uchun ma’sul hisoblangan;
KXSST standartlarini buzush natijasida xavfli xolat vujudga kelishiga sababchi bo’lgan ish beruvchini javobgarlikka tortilishi mumkin deb hisoblaydi. Xodimlari boshqa ikkilamchi pudratchi tug’dirgan xavf ostida qolgan ikkilamchi pudratchi boshqa pudratchidan xavf xatarni kamaytirishni so’rashi yoki bosh pudratdan mazkur xolatni bartaraf etish bo’yicha so’rovnoma yo’llashi mumkin. Amaliy nuqtai nazardan bosh pudratchi xavfsizlikni ta’minlash bo’yicha majburlash vakolatiga ega bo’lgan yagona qatnashchi bo’lishi mumkin.
Mazkur xolat ayniqsa qurilishni katta xajm va ko’p qirrali jarayonlarida vujudga keladi. Qurilish mohiyati ikkilamchi pudratchilarni bir- biriga va bosh pudratchiga yaqin masofada ishlashlari va jarayonlarni bir- biriga bog’lanib ketishida namoyon bo’ladi. Bu xolatlarda bir ish beruvchi tomonidan xavf tug’dirilganda ma’lum darajada boshqa ish beruvchilarga xavf xatar yaratuvchi omil deb ko’rilishi mumkin. Javobgarlik darajasiga ikkilamchi pudratchini yoki bosh pudratchini xodimlarga nisbatan xavf xatarinikamaytirish imkoniyati va amaliy xarakatlari ta’sir ko’rsatishi mumkin.
Xatolik natijasida ro’y bergan xar qanday jiddiy avariya va ayrim xolatlarda uncha jiddiy bo’lmagan avariyalar tekshiruvni taqozo etadi, chunki aybni isbotlash lozim va uchinchi shaxslarni da’volar darajasi oshishi mumkin. Sudlar ko’pincha KXSST standartlarini buzish natijasida yoki sovuqqonlik natijasida ro’y bergan xodisa uchun javobgarlikni chalkashtiradilar.
Agar tashqi pudratchilar ob’ektda ishlayotgan bo’lsalar ularning xavflikni ta’minlash bo’yicha majburiyatlari shartnomada aks ettirilgan bo’lishi kerak. Bu esa zaruriy doirada va unga qo’shimcha arvishda o’ziga xos xolatlarda pudratchini xavfsizligini ta’minlash bo’yicha talabdir. Pudratchini bunday dasturlari ikkita asosiy talabni o’zida mujassam etadi. Birinchidan ishchi kerakli joyda bo’lishi lozim, ya’ni o’zini xavfli joy va xolatlardan tiyib turishi lozim. Ikkinchidan ishchi man etilgan joyda bo’lmasligi kerak (qo’lingni tiyib tur). Ushbu ikki uslub ham xar xil darajada tavsiyalarga asosan xavfsizlik chorasi sifatida aks ettirilishi lozim va tegishli xujjatlarda to’liq va mukammal xolatda ko’rsatilgan bo’lishi kerak. Ular quyidagi xujjatlarda aks ettiriladi. Pudrat shartnomasida xavfsizlikni umumiy talablari aks ettirilgan bo’lsada mehnat xavfsizlik qoidalarida esa mehnat muhofazasiga oid qat’iy talablar ko’rsatiladi. Xavfsizlikni ta’minlash asosida uchta manba asosida tegishli axborot yig’iladi va ish beruvchi faoliyat davrida xavfsizlikni bo’lajak ko’rsatkichlarini taxmin qilish imkoniyati bo’ladi. Bular: ishchilarga kompensasiya to’lash bo’yicha sug’urtalash tajribasi;
KXSST bo’yicha kasalliklarni o’sish sur’atlari, travmatizm sonlari;
Xavfsizlik qoidalari, yozma ravishda amalga oshirilishi lozim bo’lgan talablar.
Sug’urta tarmog’i amaliy reting tizimini shilab chiqib uning asosida xodimlarga mukofotlar berishni aniqlash, kompensatsiya to’lashni sug’urtalash bo’yicha odilona vositasi siftida qo’llaniladi. Ushbu reyting tizimlari reytingda ko’rsatiagn davrda (qoida tariqasida 3 yilda) xodimga kompensatsiyato’lashda o’rtacha oylikni xisoblash asosida ish beruvchi to’laydigan kompensatsiya to’lovi va kutilayotgan ziyonlarni midorini bashorat qilish imkoniyatini beradi. Reyting shunga o’xshash ishlarni bajaruvchi firmalarning amaliyoti va shunga o’xshash ishlarni taqqoslash asosida amalga oshiriladi. Reyting davri bo’yicha ish bervchi tomonidan yo’qotilgan ziyonlar kutilayotgan ziyonlar bilan taqqoslanadi va buni asosida proporsional koeffitsient hisoblab chiqiladi. Ikkinchi taxlil bo’yicha kasallikni o’sish sur’atlari o’rganiladi. KXSST ish beruvchilar tomonidan baxtsix xodisa va ishlab chiqarishda travmatizm to’g’risida axborotni ro’yxatga olish va u to’g’risiad axborot taqdim qilish talab etiladi.
Ish beruvchi besh yil davomida quyidagi ma’lumotlarni o’z ichiga oluvchi to’ldirilgan shakllarni saqlashi lozim:

• 
  o’lim va shikastlanish soni;
  
• 
  yo’qolgan yoki cheklangan kun (vaqt) soni.
  
• 
  Ish beruvchining yillik xisobotlariga asoslangan insidentlar stavkalari (soatlar va kunlar xisobida) Ishlab chiqarish samaradorligini o’zgarishi, ayniqsa kon ishlarini xavfsizligini baholashda juda muhimdir.
  
• 
  Raxbariyat majburiyati;
  
• 
  YOzma xavfsizlik dasturi;
  
• 
  Xavfsizlikni baholash;
  
• 
  o’quv dasturlari va xodim Quali bo’yicha kationlar;
  
• 
  Favqulodda xolatda reja va tartib- qoidalar;
  
• 
  Baxtsiz hodisalardan hisobot protokoli
  
• 
  muntazam xavfsizlik yig’ilishlari va tekshiruvlari.
  

Bo’lajak pudratchi bitim tuzganidan so’ng yozma kontrakt tayyorlaydi va unda eng kamida kompaniya o’z zimmasiag olgan xavfsizlik talablari va pudratchiga taliqli qismi kegaytirilgan xolda aks ettirilishi lozim. Natijada shartnomada quyidagilar aks ettiriladi:

• 
  Pudratchi xodimlaridan barcha qo’llaniladigan umumiy va davlat kasbiy xavfsizlik va mehnat gigienasi qonunlariga rioya qilish talab qilinadi.
  
• 
  Pudratchi uni jalb qilgan kompaniyaning xavfsizlik qoidalarini amalga oshirishi lozim. Amalda ular bilan bir qatorda, pudratchi o’z xodimlari uchun o’z xavfsizlik qoidalari va tartiblarini joriy etishi mumkin.
  
• 
  Pudratchi ikkilamchi pudratchilarga barcha xavfsizlik qoidalari va tartib jarayonlarining nusxalari bilan ta’minlashi shart va barcha xavfsiz mehnat tartiblarining amalga oshirilishini ta’minlash kerak va to’liq javobgarlikni yuritadi.