R. D. Dusmuratov, A. S. Boltayev moliyaviy tahlil

Likvidlik 
–deganda xo‘jalik yurituvchi subyekt nazorat qilib 
turadigan 
iqtisodiy 
resurslarning
(aktivlarning) 
harakatchanligiga, muddatli moliyaviy majburiyatlarni 
yaqin 
kelajakda 
qoplash 
yuzasidan 
mablag‘larning 
mavjudligiga aytiladi. 
3. Akramov E.A. Korxonalarning 
moliyaviy holati tahlili. O‘quv 
qo‘llanma. – T., 2007. – 50 b. 
Balans likvidligi
— balansning aktiv tomonidagi bir davrga 
borib 
naqd pulga
aylanadigan mablag‘lar bilan shu davrda 
qaytariladigan majburiyatlarni solishtirish demakdir. 
4. Qudratov T., Fayzieva N. 
Korxonalar faoliyatining tahlili va 
nazorati. –T.: “Voris - nashriyoti”, 
2012. -140 b 
Korxonaning 
joriy 
aktivlarini 
qisqa 
muddatli 
majburiyatlarga bo‘lish orqali balansning 
likvidlik 
darajasi 
aniqlanadi, ya’ni 
to‘lovga qodirlik
ko‘rsatkichi aniqlanadi. 
5. Pardaev M.Q. Moliyaviy tahlil. 
Sam 
ISI 
– 2007. -50 b. 
www/ziyonet/uz 
Likvidlilik 
korxonaning 
o‘z joriy (aylanma)
aktivlari 
hisobidan qisqa muddatli (joriy) majburiyatlarini bajarish 
qobiliyatini ko‘rsatadi. 
6. 
Shog‘iyosov T. Kompleks 
iqtisodiy 
tahlil. 
T.: 
“Iqtisod-
moliya”, 2009. -185 b. 
Balans likvidligi 
– xo‘jalik yurituvchi subyektning 
aktivdagi moddalarining pulga aylanishi orqali to‘lov 
majburiyatlarini 
qoplay 
olishi, 
aniqrog‘i – to‘lov 
majburiyatlarining muddati, aktivdagi moddalarning pulga 
aylanish muddatiga mos kelishiga aytiladi.
 
Ushbu keltirilgan yondashuvlar mazmun jihatdan bir-biriga yaqin bo‘lib, 
turlicha bayon qilingan. Jumladan, birinchi ta’rifda joriy aktivlar to‘lov mablag‘lari 
va balans passiv moddalari esa to‘lov majburiyatlari sifatida aytib o‘tilgan. 
Vaholanki, balans passiv qismi birinchi bo‘limi bu o‘z mablag‘lar manbalari 
hisoblanadi. 

---

150 
Uchinchi ta’rifda esa, balans aktiv moddalarining bir davrga borib naqd 
pulga aylanishi orqali to‘lov mablag‘larning vujudga kelishi keltirilgan. 
To‘rtinchi ta’rifda likvidlik va to‘lovga qodirlik ko‘rsatkichlari bir xil 
tushunchalar sifatida keltirilgan. Shu bilan birga, joriy aktivlarning pulga aylanish 
muddati va to‘lov majburiyatlarini to‘lash muddati hisobga olinmagan. 
Beshinchi ta’rifda, o‘z joriy (aylanma) aktivlari hisobidan to‘lov 
majburiyatlarining bajarilishi ko‘rsatilgan. Biroq, likvidlik darajasi o‘rganilganda 
joriy aktiv moddalaridan foydalanilgan. Fikrimizcha, joriy aktiv va o‘z joriy 
(aylanma) aktiv ko‘rsatkichlari bir biridan farqlanadi. 
Likvidlik tushunchasiga yuqoridagi iqtisodchi olimlarning yondashuvlarini 
e’tiborga loyiqligini hisobga olgan holda uni quyidagicha ta’riflash maqsadga 
muvofiq deb hisoblaymiz: