R. D. Dusmuratov, A. S. Boltayev moliyaviy tahlil
Fond qaytimi ko‘rsatkichi qanday aniqlanadi?
Yüklə 5,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 9. Fond sig‘imi ko‘rsatkichi qanday aniqlanadi
- VIII BOB. DEBITORLIK VA KREDITORLIK QARZLARINING TAHLILI 8.1. Debitorlik va kreditorlik qarzlari tahlilining maqsadi, vazifalari va axborot manbalari
|
8. Fond qaytimi ko‘rsatkichi qanday aniqlanadi?
186 A) Yalpi mahsulot hajmini asosiy ishlab chiqarish fondlarining o‘rtacha yillik qiymatiga bo‘lish orqali B) Asosiy ishlab chiqarish fondlarining o‘rtacha yillik qiymatini yalpi mahsulot hajmiga bo‘lish orqali C) Sof foydani asosiy vositalarning o‘rtacha yillik qiymatiga bo‘lish orqali D) Yalpi mahsulot hajmini asosiy vositalarning boshlang‘ich qiymatiga bo‘lish orqali 9. Fond sig‘imi ko‘rsatkichi qanday aniqlanadi? A) Yalpi mahsulot hajmini asosiy vositalarning boshlang‘ich qiymatiga bo‘lish bilan aniqlanadi B) Asosiy ishlab chiqarish fondlarining o‘rtacha yillik qiymatini yalpi mahsulot hajmiga bo‘lish bilan aniqlanadi C) Sof foydani asosiy vositalarning o‘rtacha yillik qiymatiga bo‘lish bilan aniqlanadi D) Yalpi mahsulot hajmini asosiy ishlab chiqarish fondlarining o‘rtacha yillik qiymatiga bo‘lish bilan aniqlanadi 187 VIII BOB. DEBITORLIK VA KREDITORLIK QARZLARINING TAHLILI 8.1. Debitorlik va kreditorlik qarzlari tahlilining maqsadi, vazifalari va axborot manbalari Bozor munosabatlari sharoitida xo‘jalik yurituvchi subyektlar moliyaviy- xo‘jalik faoliyatini amalga oshirishda boshqa xo‘jalik yurituvchi subyektlar bilan o‘zaro turli hisob-kitoblarni amalga oshiradi. Subyektning moliyaviy holatining mustahkamligini ta’minlashning asosiy shartlaridan biri bu mazkur hisob- kitoblarni to‘g‘ri tashkil etgan holda to‘lov imtizomiga rioya qilish hisoblanadi. Chunki, o‘zaro hisob-kitoblarning belgilangan muddatlarda amalga oshirilmasligi natijasida debitorlik va kreditorlik qarzlari yuzaga keladi. Ushbu qarzlarning katta hajmda to‘planib qolishi bevosita subyekt moliyaviy holatining yomonlashuviga ta’sir ko‘rsatadi. Jumladan, debitorlik qarzlarining katta hajmda paydo bo‘lishi mavjud mablag‘larni muomaladan chiqarilishi natijasida o‘z aylanma mablag‘larining yetishmovchiligi yuzaga keladi, bu esa kreditorlik qarzining oshishiga olib keladi, bunday holat esa, subyektning moliyaviy ahvoliga salbiy ta’sir qiladi. Shu bois, debitorlik va kreditorlik qarzlar bilan bog‘liq jarayonni uzluksiz tahlil qilib o‘rganish muhim ahamiyat kasb etadi. Debitorlik va kreditorlik qarzlari tahlil qilib o‘rganilar ekan, birinchi navbatta debitorlik va kreditorlik qarzlari deganda qanday qarzlar ekanligini tushunib olishimiz lozim. Ya’ni, d ebitorlik qarzlari bu xo‘jalik yurituvchi subyektning boshqa korxona va tashkilotlardan olishi lozim bo‘lgan majburiyatlaridir. Kreditorlik qarzlari esa xo‘jalik subyektining boshqa korxona va tashkilotlarga to‘lashi lozim bo‘lgan majburiyatlaridir. Xo‘jalik yurituvchi subyektlarda debitorlik va kreditorlik qarzlarining mavjud holatini o‘rganish orqali ularning aylanish davrini tezlashtirish imkoniyatlarini aniqlash asosida moliyaviy holatini yaxshilash debitorlik va kreditorlik qarzlari tahlilining asosiy maqsadi hisoblanadi. Ushbu maqsaddan kelib chiqqan holda debitorlik va kreditorlik qarzlari tahlilining asosiy vazifalari bo‘lib quyidagilar hisoblanadi: 188 - debitorlik va kreditorlik qarzlarining umumiy holatiga va ular o‘rtasidagi tenglik nisbatiga baho berish; - debitorlik qarzlarining tarkibi, tuzilishi va dinamik o‘zgarishlariga baho berish; - kreditorlik qarzlarining tarkibi, tuzilishi va dinamik o‘zgarishlariga baho berish; - debitorlik va kreditorlik qarzlarining aylanuvchanligi va uning o‘zgarishiga baho berish; - muddati o‘tgan debitorlik va kreditorlik qarzlarining mavjudligini aniqlash va ularni tugatish yo‘llarini o‘rganish; - debitorlik qarzlarini undirish va kreditorlik qarzlari to‘lash bo‘yicha mavjud imkoniyatlarni ko‘rsatib berish. Debitorlik va kreditorlik qarzlari tahlili tegishli axborot manbalaridan foydalanish asosida amalga oshiriladi. Bunday axborot manbalari bo‘lib quyidagilar hisoblanadi: - “Buxgalteriya balansi” ma’lumotlari; - debitorlik va kreditorlik qarzlarini aks ettiruvchi buxgalteriya hisobining tegishli schyotlar ma’lumotlari. Yüklə 5,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|