R. D. Dusmuratov, A. S. Boltayev moliyaviy tahlil
Debitorlik va kreditorlik qarzlarining umumiy holati tahlili
Yüklə 5,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 8.1-jadval Buxgalteriya balansiga ko‘ra debitorlik va kreditorlik qarzlari tarkibi Ko‘rsatkichlar Satr raqami Ko‘rsatkichlar
|
8.2. Debitorlik va kreditorlik qarzlarining umumiy holati tahlili
Xo‘jalik yurituvchi subyektlarning moliyaviy holatiga ta’sir ko‘rsatuvchi debitorlik va kreditorlik qarzlari tahlil qilib o‘rganilar ekan, birinchi navbatta mazkur qarzlarining umumiy holatiga baho berib o‘rganishdan boshlanadi. Bunda muayyan davrga bo‘lgan debitorlik va kreditorlik qarzlarining tarkibi, ularni o‘zaro solishtirish orqali ortiqchaligi va aksincha holatlari o‘rganilgan holda baho beriladi. Shu bilan birga, ularning vujudga kelish sabablari ham o‘rganiladi. Debitorlik va kreditorlik qarzlarining umumiy holatiga baho berishda asosiy axborot manbalaridan biri bu buxgalteriya balansi (1-sonli shakl) hisoblanadi. O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligining 2002-yil 27 dekabrdagi 140-sonli 189 buyrug‘i bilan tasdiqlangan “Buxgalteriya balansi”ga muvofiq debitorlik va kreditorlik qarzlari qatoriga quyidagilar kiritiladi (8.1-jadval). 8.1-jadval Buxgalteriya balansiga ko‘ra debitorlik va kreditorlik qarzlari tarkibi Ko‘rsatkichlar Satr raqami Ko‘rsatkichlar Satr raqami Debitorlik qarzlari Kreditorlik qarzlari Xaridorlar va buyurtmachilarning qarzlari (4000 dan 4900 ning ayirmasi) 220 Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilarga qarz (6000) 610 Alohida bo‘linmalarning qarzlari (4110) 230 Sho‘‘ba va qaram xo‘jalik jamiyatlariga qarz (6120); 630 Sho‘‘ba va qaram xo‘jalik jamiyatlarining qarzlari (4120) 240 Soliq va majburiy to‘lovlar bo‘yicha kechiktirilgan majburiyatlar (6240) 650 Xodimlarga berilgan bo‘naklar (4200) 250 Olingan bo‘naklar (6300) 670 Mol yetkazib beruvchi va pudratchilarga berilgan bo‘naklar (4300) 260 Byudjetga to‘lovlar bo‘yicha qarz (6400) 680 Byudjetga soliq va yig‘imlar bo‘yicha bo‘nak to‘lovlari (4400) 270 Sug‘urtalar bo‘yicha qarz (6510) 690 Maqsadli davlat jamg‘armalari va sug‘urtalar bo‘yicha bo‘nak to‘lovlari (4500) 280 Davlatning maqsadli jamg‘armalariga to‘lovlar bo‘yicha qarz (6520) 700 Ta’sischilarning ustav kapitaliga ulushlar bo‘yicha qarzi (4600) 290 Ta’sischilarga bo‘lgan qarzlar (6600) 710 Xodimlarning boshqa operasiyalari bo‘yicha qarzi (4700) 300 Mehnatga haq to‘lash bo‘yicha qarz (6700) 720 Boshqa debitorlik qarzlari (4800) 310 Boshqa kreditorlik qarzlari (6950 dan tashqari 6900) 760 Shu ta’kidlab o‘tish kerak-ki, kreditorlik qarzlari ikki guruhga, ya’ni uzoq muddatli kreditorlik qarzlari va joriy kreditorlik qarzlariga bo‘linadi. Biz 8.1- jadvalda joriy kreditorlik qarzlari tarkibini keltirib o‘tdik. Uzoq muddatli kreditorlik qarzlari tarkibiga ham yuqoridagi axborot manbaiga ko‘ra quyidagi qarzlar kiritilgan: - mol yetkazib beruvchilar va pudratchilardan uzoq muddatli qarzlar (7000); - sho‘‘ba va qaram xo‘jalik jamiyatlaridan uzoq muddatli qarzlar (7120); - soliqlar va majburiy to‘lovlar bo‘yicha muddati kechiktirilgan uzoq muddatli majburiyatlar (7240); - xaridor va buyurtmachilardan olingan bo‘naklar (7300); 190 - boshqa uzoq muddatli kreditorlik qarzlari (7900). Mazkur axborot manbaidan foydalangan “Sharq” fermer xo‘jaligining debitorlik va kreditorlik qarzlariga baho berishda ularni balans holatiga keltirib o‘rganganimizda quyidagi ma’lumotlarga ega bo‘lindi (8.2-jadval). Yüklə 5,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|