R. D. Dusmuratov, A. S. Boltayev moliyaviy tahlil

6.4. Korxona balansi likvidligi tahlili 
Korxonaning to‘lov qarzlarini to‘lashga to‘lov mablag‘larining yetarli yoki 
yetishmasligi yoxud qay darajada qoplay olishi to‘lov qobiliyati va likvidlik 
ko‘rsatkichlarida namoyon bo‘ladi.
Bugungi kunda iqtisodchi olimlarning ilmiy va o‘quv-uslubiy asarlarida 
keltirilgan ma’lumotlar tahlili shuni ko‘rsatadiki, ayrim iqtisodchi olimlar mazkur 
tushunchalarni bir xil tushuncha sifatida baholaydi. Tadqiqotlar natijasida shuni 
aytish mumkinki, moliyaviy holat tahlilida likvidlik va to‘lov qobiliyati 
tushunchalari bir xil emas, bir-biridan farqli alohida tushunchalar sifatida 
o‘rganilishi lozim. Bu esa, mazkur tushunchalar va ularni farqli jihatlari bo‘yicha 

---

149 
o‘quvchida to‘g‘ri bilim va ko‘nikmaning shakllanishiga yordam beradi. 
Shuningdek, to‘lov qobiliyati va likvidlik tushunchalari, ularning farqli jihatlarini 
to‘g‘ri talqin etgan holda ularni ifodalovchi ko‘rsatkichlarni tahlil qilib o‘rganish 
xo‘jalik yurituvchi subyekt moliyaviy holatini haqqoniy baholashda muhim 
ahamiyat kasb etadi. 
Iqtisodchi olimlarning ilmiy va o‘quv-uslubiy asarlarida likvidlik 
tushunchasiga quyidagi yondashuvlar mavjud (6.13-jadval). 
6.13-jadval 
Likvidlik tushunchasiga iqtisodchi olimlarning yondashuvlari 
Asar nomi va muallifi 
Ta’rif 
1. Vahobov A.V., Ibrohimov A.T., 
Ishonqulov N.F. Moliyaviy va 
boshqaruv tahlili: –T.: “Sharq”, 
2005. – 224 b 
Likvidlik deganda
,
avvolo, mablag‘larning joylanishi, 
ularning 
pulga 
aylanish 
darajasi, 
yaqin 
va 
uzoq 
davriylikdagi to‘lov majburiyatlarining 
oqlanishi,
joriy 
aktivlar va passivlarning o‘zaro farqlanishidagi zaruriy 
shartlarning saqlanishiga aytiladi. 
2. Raximov M.Yu. Iqtisodiyot 
subyektlari moliyaviy holatining 
tahlili. – T.: “Iqtisod - moliya”, 
2013. -302 b.