R. D. Dusmuratov, A. S. Boltayev moliyaviy tahlil

16.8-jadval 
“NAMUNA” mas’uliyati cheklangan jamiyatda nomoddiy aktivlardan 
foydalanish samaradorligining tahlili 
№ 
Ko‘rsatkichlar 
O‘tgan 
yil 
Hisobot 
yilidagi sof 
foyda va 
o‘tgan yildagi 
nomoddiy 
aktivlar 
qiymati 
Hisobot 
yili 
O‘zgarishi 
(+;-) 
Shu jumladan 
omillar ta’siri 
Sof foyda 
miqdori-
ni 
o‘zgarishi 
hisobiga 
O‘rtacha 
yillik 
qiymati-
ning 
o‘zgarishi 
hisobiga 
1 
Sof foyda, ming so‘m 
20500 
30262 
30262 
+9762 
x 
x 
2 
Nomoddiy 
aktivlar 
o‘rtacha yillik qiymati, 
ming so‘m 
98379 
98379 
106331 
+7952 
x 
x 
3 
Nomoddiy 
aktivlar 
rentabelligi, % 
20,8 
30,8 
28,5 
+7,7 
+10 
-2,3
16.8-jadval 
ma’lumotlaridan ko‘rinadiki, “NAMUNA” mas’uliyati 
cheklangan jamiyat nomoddiy aktivlari rentabelligi o‘tgan yil 20,8 % ni tashkil 
etgan bo‘lsa, bu ko‘rsatkich hisobot yilida 28,5 % ga teng bo‘lgan. Bundan 
ko‘rinadiki, rentabellik ko‘rsatkichi hisobot yilida o‘tgan yilga nisbatan 7,7 % ga 
ko‘paygan. Bunday natijani ijobiy holat sifatida baholash mumkin. Endi, mazkur 
o‘zgarishga omillar ta’sirini o‘rganadigan bo‘lsak, birinchi omil, sof foyda 

---

386 
miqdorining hisobot yilida o‘tgan yilga nisbatan 9762 ming so‘mga ko‘payishi, 
mazkur rentabellik ko‘rsatkichi darajasini 10 % ga oshishiga olib kelgan: 
30,8 % – 20,8 % = + 10 % 
Ikkinchi omil, nomoddiy aktivlar o‘rtacha yillik qiymatining hisobot yilida 
o‘tgan yilga nisbatan 7952 ming so‘mga ko‘payishi, rentabellik darajasini 2,3 % ga 
pasayishiga ta’sir ko‘rsatgan: 
28,5 % – 30,8 % = - 2,3 %. 
Mazkur omillarning ta’siri natijasida nomoddiy aktivlar rentabelligi darajasi 
o‘tgan yilga nisbatan hisobot yilida 7,7 foizga ko‘paygan. Tahlil natijalariga ko‘ra, 
“NAMUNA” mas’uliyati cheklangan jamiyatda nomoddiy aktivlar rentabelligi 
darajasini oshirishning asosiy imkoniyatlari bo‘lib, sof foyda miqdori hisoblanar 
ekan. Shu sababli, jamiyat rahbariyati sof foyda miqdorini yanada ko‘paytirish 
choralarini ko‘rishi lozim.