216
8.2 - rasm. Inventarizatsiyaning maqsadi.
Inventarizatsiya o‘tkazish jarayonida quyidagi
asosiy vazifalar
hal
etiladi:
inventarizatsiya ro‘yxatlari va taqqoslash
vedomostlari tuzish
yo‘li bilan mulklarning haqiqatda mavjudligini aniqlash;
sifat talablariga mos kelmaydigan ayrim tovar-moddiy
qiymatliklarni aniqlash;
normativdan oshiqcha, ishlatilmaydigan,
keraksiz va uzoq vaqt
turib qolgan mulklarni aniqlash;
moddiy javobgar shaxslarni tanlash va ular bilan to‘la moddiy
javobgarlik to‘g‘risida shartnomalar tuzilishining asosliligini tekshirish;
mulklarning saqlanish sharoitini fizik xossalariga muvofiq
nazorat qilish;
omborxona xo‘jaligi va o‘lchash asboblarining holatini aniqlash;
dastlabki hisobning sifatini baholash;
dastlabki hisobni yuritish qoidalariga rioya qilinishini tekshirish;
balansda aks ettirilgan pul mablag‘lari, mulklar, tugallanmagan
ishlab chiqarish qoldiqlarining haqiqiy qiymatini tekshirish.
Buxgalteriya hisobi ma’lumotlari bilan mulklar va majburiyatlar
haqiqiy qoldiqlarining o‘rtasidagi farqlar quyidagi sabablarga ko‘ra
vujudga kelishi mumkin:
Korxonalar hisobot yilida o‘tkaziladigan inventarizatsiyalar sonini,
ularning o‘tkazilish sanasi, mulklar ro‘yxati va tekshiruv o‘tkazuvchilar
vazifalarini yuqorida qayd etilgan qonun
va standartlarga muvofiq
mustaqil ravishda belgilaydi. Inventarizatsiya o‘tkazish majburiy
bo‘lgan hollar bundan mustasno.
Inventarizatsiyaning asosiy maqsadlari
(№19-BHMS, 1.3-bandi)
Mulklarning haqiqiy
mavjudligini aniqlash
Haqiqatda mavjud mulklarni
buxgalteriya hisobi
ma’lumotlari bilan
taqqoslash
Majburiyatlarning
hisobda to‘liq aks
ettirilishini tekshirish
Mulklar va majburiyatlarning haqiqiy qoldiqlari bilan
buxgalteriya hisobi ma’lumotlari o‘rtasidagi farqlarni
vujudga keltiradigan
asosiy sabablar
Tabiiy sabablar
Qabul qilish va berish
vaqtidagi xato va
noaniqliklar
Buxgalteriya
hisobidagi
xatolar
Suiiste’molliklar
217
№19-«Inventarizatsiyani tashkil etish va o‘tkazish» nomli
BHMSga muvofiq quyidagi hollarda inventarizatsiya o‘tkazilishi
shart
:
mulklar ijaraga berilganda,
sotib olinganda, sotilganda,
shuningdek, davlat korxonasi qayta tashkil etilgan (davlat tasarrufidan
chiqarilgan) paytda qonunchilikda nazarda tutilgan hollarda;
yillik moliyaviy hisobotni tuzish oldidan,
inventarizatsiya
hisobot yilining 1-oktabridan kechiktirmay o‘tkaziladigan mulklardan
tashqari. O‘zbekiston Respublikasi № 4-«Tovar-moddiy zaxiralar»
nomli BHMSga muvofiq (O‘zR Adliya vazirligida ro‘yxatga olingan
№486. 28.08.1998-y.) tovar-moddiy zaxiralar, bir yilda kamida 1 marta
inventarizatsiya qilinadi. №5-«Asosiy vositalar» nomli BHMSga
muvofiq (O‘zR Adliya vazirligida ro‘yxatga olingan № 491,
23.09.1998-y.), asosiy vositalar
ikki yilda kamida bir marta, kutubxona
fondlari esa besh yilda bir marta inventarizatsiya qilinadi.
Bulardan tashqari, quyidagi holatlar mavjud bo‘lganda ham
inventarizatsiya o‘tkazilishi
Dostları ilə paylaş: