R. D. Dusmuratov buxgalteriya hisobi
Yüklə 8,08 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
ar
tnomalar n i, jo‘ n atilad igan va k eli b tush ad iga n h u jj atlar n i ro‘yxa tga o li sh d aft ar i 338 mahsulot ishlab chiqarish yoki ish bajarish bilan shug‘ullanilmasa tashkil etiladi. Bunda quyidagi hisob registrlaridan foydalaniladi: Moliyaviy investitsiyalarni hisobga olish vedomosti (V-1); Pul mablag‘larini hisobga olish vedomosti (V-2); Tovar yetkazib beruvchilar bilan hisoblashuvlarni hisobga olish vedomosti (V-3); Hisobdor shaxslar bilan hisoblashishni hisobga olish vedomosti (V- 4); Tovar-moddiy zaxiralarni hisobga olish vedomosti (V-5); Mehnatga haq to‘lashni hisobga olish vedomosti (V-6); Hisobot davrida xarajatlarni hisobga olish vedomosti (V-7); Asosiy vositalar va nomoddiy aktivlar eskirishini hisobga olish vedomosti (V-8); Xaridorlar va buyurtmachilar bilan hisoblashuvlarni hisobga olish vedomosti (V-9); Umumlashtiruvchi vedomost (V-10 va V-10-A). Yuqorida sanab o‘tilgan vedomostlarning har biri, qoidaga ko‘ra buxgalteriya hisobida qo‘llaniladigan schotlarning bittasi bo‘yicha muomalalarni hisobga olish uchun qo‘llaniladi. Buxgalteriya hisobning soddalashtirilgan shaklini qo‘llash sharoi-tida, xo‘jalik muomalasi shaxmat yozuvi ko‘rinishida bir marta yoziladigan jurnal-orderdan farqli bo‘lib, har bir xo‘jalik muomalasi ikkita usul bilan rasmiylashtiriladi: bitta vedomostda – schotning debeti bo‘yicha yozuv, kreditlanuvchi schotni ko‘rsatgan holda («korres-pondensiyalanuvchi schot» grafasida), boshqasida esa korrespon-densiyalanuvchi schotning krediti bo‘yicha bir vaqtning o‘zida debetlanuvchi schotni ko‘rsatilgan holda. Ushbu vedomostlarning jami umumlashtiruvchi shaxmat vedomostini (V-10-A) to‘ldirish uchun asos bo‘lib, unda tegishli vedomostda ko‘rsatilgan har bir schotning debeti va krediti bo‘yicha yozuvlar aks ettiriladi. Umumlashtiruvchi shaxmat vedomostining mazmuni gorizont bo‘yicha vedomostlarning nomerlarini ularning o‘sib borish tartibida, vertikal bo‘yicha esa schotlar raqamlarining o‘sib borish tartibi va nomlaridan iborat. Yozuvlar vedomostlardan tegishli schotlar bo‘yicha kredit oborotlarini «Korrespondensiyalanuvchi schot» grafasi bo‘yicha ushbu oborotlarni tegishli schotlarning debetiga tarqatib yozish (raznoska) yo‘li bilan amalga oshiriladi. Shaxmat vedomosti qo‘llaniladigan schotlar bo‘yicha oylik umumlashtiruvchi registr hisoblanadi va nazorat ahamiyatiga ega. U nafaqat joriy oy uchun axborotlarni umumlashtirish maqsadida, balki buxgalteriya 339 hisobi schotlari bo‘yicha amalga oshirilgan yozuvlarning to‘g‘riligini o‘zaro tekshirish uchun ham xizmat qiladi. Xususan, bu tarqatib yozish vaqtida aniqlanib, uning natijasida har bir schot bo‘yicha jamlangan debet summasi mazkur schot bo‘yicha tegishli vedomostda aks ettirilgan debet oboroti summasiga teng bo‘lishi lozim. Har bir schotning debeti bo‘yicha aniqlangan jami summalar qo‘shiladi. Aniqlangan natija schotlarning krediti bo‘yicha umumiy oborotlar summasiga teng bo‘lishi lozim. Har bir schot bo‘yicha debet va kredit oborotlari oborot vedomostiga o‘tkazilib, unda har bir schot bo‘yicha hisobot davridan keyingi oyning birinchi sanasiga qoldiq chiqariladi (12.8-rasm). Yüklə 8,08 Mb. Dostları ilə paylaş:
|