R e j a: I. Kirish II. Asosiy qism

Pedagogik muomala - bu o‘qituvchining talabalarga ta’sir o‘tkazish usullarining muayyan tizimidir.

hamkorlik ishtirokchilarning o’zaro axborot almashuvi;
turlicha kommunikaktiv vositalar yordamida o’qituvchi tomonidan talabalar
b ilan o’zaro ta‟sir va o’zaro munosabatni tashkil qilish; muayyan maqsadni dasturiy asosda amalga oshirishning rejalashtirish va
o’tkazish funkstiyasini bajaradi.
Pedagogik faoliyatda muomala birinchidan, o’quv faoliyatini yakkahol bajarishning vositasi, ikkinchidan tarbiya jarayonini ta‟minlashning ijtimoiypsixologik tizimi, uchinchidan ta‟lim va tarbiyaning muvaffaqiyatini ta‟minlovchi o’qituvchi bilan talabalarning o’zaro munosabatining muayyan tizimini tashkil qilishning usuli, turtinchidan talaba individualligini takomillashtirish, iste‟dodini qaror toptirish imkonini beruvchi jarayon ekanligi, beshinchidan yakkahol faolyaitning sub‟ekti sifatida ruyobga chiqarish asoslidir.
Pedagogik muomala deganda o’qituvchi va talabalar (o’quvchi) jamoasining o’zaro ta‟sir malakasi, usuli va tizimi anglashinib uning mohiyati, o’zaro axborot almashishi, ta‟limiy va tarbiyaviy ta‟sir o’tkazish o’zaro tushunishga erishish va uni tashkil etish tushuniladi.
Muomala jarayonida uning maqsadga muvofiq amalga oshirishni ta‟minlash uchun ijtimoiy nazorat va ijtimoiy qonun qoidalar muhim ahamiyatga ega. Bu nazoratda 3 ta muhim ta‟sir etish vositasi ishtirok etadi: ma‟qullamaslik, qoralash va jazolash.
Muomalad talaba xulqi ijtimoiy qonun qoidalar maromiga zid kelsa, u holda uni hatti harakati qoralanadi, e‟tiroz, tanbeh, eslatish kabi vositalar bilan ta‟sir o’tkaziladi. Muomala vaqtida odob, odoblilik muhim ahamiyatga ega bo’lib, uning muvaffaqiyatli kelishini ta‟minlaydi. Uning asosiy vazifalari (axborot almashinuv, o’zaro ta‟sir, o’zaro idrok qilish) to’g’ri amalga oshirishni idora qilib turadi.
Har bir fikr bildirilganda muloqotdan qabo’l qilinayottani fahmlab turishi tashqi ko’rinishlari, o’zgarishiga e‟tibor berish, o’zr so’rash, tavoze bilan murojaat qilish evaziga muomala odobi ushlab turiladi.
Muomala jarayonida bir hatti-harakat o’ylanmay bildirilgan fikr, ortiqcha imo-ishora odobsizlikni keltirib chiqaradi.
Odobsizlik esa nizoli vaziyat, qarama-qarshilik ziddiyatli holatni keltirib chiqaradi. Buning natijasida muomala fikr almashuv o’zini vazifasini nizoli vaziyatga bushatib beradi. Pedagogik muomalada psixologik aloqa o’rnatish alohida ahamiyatga ega, chunki talaba bilan o’zaro munosabat, hurmat, ishonch negizida quriladi. Bunda o’qituvchi talabaning hyqyq va majburiyatining uning maktabda, jamoada, oilada bajaradigan roli nimada iborat ekanligini e‟tibordan chetga chiqarmasligi lozim.