R. T. ƏLİyev, M.Ə. Abbasov
Yüklə 65,28 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
Cədvəl 4.2 Quraqlıq və duzluluq streslərinin iki cərgəli Arpa 43 sortunun hüceyrə orqanoidlərində nuklein turşularının miqdarına təsiri (mitoxondri və xloroplastların 100q quru kütləsində, mq-la ) Variant- lar Xloroplast Mitoxondri RNT DNT RNT/ DNT RNT DNT RNT/ DNT Nəzarət 3222±68 240,7±31 13,38 3212±48 389,7±27 8,24 PEQ 4698±110 287,2±26 16,36 3754±96 317±18 11,80 NaCl 5796±76 321,0±18 18,06 3238±114 322,2±11 10,05 Lakin stres amillərin təsirindən mitoxondrilərdə baş verən dəyişmələr bir qədər fərqli olmuşdur. Belə ki, quraqlıq stresi bu sortun mitoxondrilərində RNT miqdarını 17% artırdığı halda, DNT-nin miqdarına mənfi təsir göstərmiş və onun 19% azalmasına səbəb olmuşdur. Duzluluq stresinin tə- siri zamanı da bənzər nəticələr əldə edilmişdir. Bu stresin tə- sirindən RNT-nin miqdarında ciddi dəyişmələr baş verməsə də, DNT-nin miqdarı 17% azalmışdır. Göründüyü kimi, bu sortun xloroplast genetik sistemi mitoxondri genetik sisteminə nisbətən stres amillərinin təsirinə daha çox davamlılıq göstər- mişdir. Lakin bu nəticə hələ ümumi qanunauyğunluq kimi qə- bul edilə bilməz. 205 Stres amillərə davamlı Arpa 43 sortunda RNT/DNT nis- bəti də, hər iki orqanoiddə kəskin artmışdır ki, bu da xloro- plast və mitoxondri fraksiyalarında genetik sistemin aktivliyi- nin göstəricisi kimi qəbul edilə bilər. Bu isə özlüyündə hücey- rənin enerji təminatına yönəlmiş biosintetik proseslərin aktiv- liyi ilə xarakterizə olunur. Şəkil 4.9-da stres amillərə həssaslığı ilə seçilən Arpa 59 sortunun xloroplast və mitoxondri genetik sistemlərində RNT və DNT-nin miqdarında baş verən dəyişmələr verilmişdir. Şə- killərdən aydın görünür ki, stres amillər Arpa 59 sortunun mi- toxondri və xloroplast genetik sistemlərinə ciddi təsir edərək RNT və DNT-nin miqdarında kəskin azalmalara səbəb olmuşdur. Maraqlıdır ki, xloroplastlarda RNT və DNT-nin azalması quraqlıq stresinə nisbətən duzluluq stresi zamanı daha çox müşahidə edilmişdir. Quraqlığın təsirindən xloro- plastlarda RNT-nin miqdarı 7%, DNT-nin miqdarı isə 4% azal- dığı halda, mitoxondrilərdə bu göstəricilər müvafiq olaraq 21% və 20%-ə bərabər olmuşdur. Öyrənilən bu arpa sortu toxum- larının stres məhlullarda cücərmə qabiliyyətinə və yarpaqlarda xlorofilin depressiya dərəcəsinə görə də, quraqlıq stresinə nis- bətən duzluluq stresinə qarşı daha həssas olmuşdur (III fəsil). Bu nəticələrin bir-birinə uyğun gəlməsi bitkilərin stres amil- lərə davamlılığında xloroplastların quruluş və funksiyasının xüsusi önəmi olduğunu bir daha təsdiq edir. Stres amillər Arpa 59 sortunun mitoxondrilərində də nuk- lein turşularının miqdarında ciddi azalmalara səbəb olmuşdur. Quraqlığın təsirindən RNT-nin miqdarı 21%, DNT-nin miq- darı isə 11% azalmışdır. Oxşar nəticələr duzluluq stresinin tə- siri zamanı da müşahidə edilmişdir Stres amillərə həssas Arpa 59 sortunda RNT/DNT nisbəti də hər iki genetik sistemdə xeyli azalmışdır ki, bu da xloroplast və mitoxondri frak- 206 siyalarında genetik sistemin fəallığının aşağı düşdüyünü göstərir. -7 -4 -21 -11 -25 -15 -5 N əz arə tə görə % -lə Quraqlıq Xloroplast RNT XloroplastDNT Mitoxondrial RNT Mitoxondrial DNT -21 -20 -24 -13 -25 -20 -15 -10 N əz arə tə görə % -lə Duzluluq Şəkil 4.9. Quraqlıq və duzluluq streslərinin təsirindən Arpa 59 sortunun hüceyrə orqanoidlərində nuklein turşuları miqdarında baş verən dəyişmələr. Fizioloji parametrlərinə görə quraqlıq stresinə nisbətən duzluluq stresinə daha davamlı hesab edilən Arpa 32 sortunun xloroplastlarında RNT və DNT-nin miqdarında kəskin artım müşahidə edilməmişdir (Şəkil 4.10). 207 Quraqlıq stresinin təsirindən bu arpa sortunun xloro- plastlarında RNT-nin miqdarı 42%, DNT-nin miqdarı isə 58% artmışdır. Duzluluq stresinin təsirindən isə xloroplast RNT- lərində 35%, xloroplast DNT-lərində isə 21% artım müşahidə edilmişdir. Lakin hər iki stresin təsirindən mitoxondrial RNT- nin miqdarında azalmalar baş vermişdir. 42 58 -13 -11 -20 -10 0 10 20 30 40 50 60 N əz ar ət ə gör ə % -lə Quraqlıq Xloroplast RNT XloroplastDNT Mitoxondrial RNT Mitoxondrial DNT Şəkil 4.10. Quraqlıq və duzluluq streslərinin təsirindən Arpa 32 sortunun hüceyrə orqanoidlərində nuklein turşuları miqdarında baş verən dəyişmələr Quraqlıq stresi təsirindən bu azalma 13%, duzluluq stresi təsirindən isə 6%-ə bərabər olmuşdur. Quraqlıq stresi mitoxond- rilərdə də xeyli azalmaya səbəb olmuş (-11), lakin duzluluğun təsirindən mitoxondri DNT-də nəzərə çarpacaq artım qeyd edil- mişdir (30%). RNT/DNT nisbətindən alınmış nəticələr də maraq doğurur. Belə ki, bu nisbət quraqlıq variantında aşağı, duzluluq variantında isə nəzərə çarpacaq dərəcədə yüksək olmuşdur ki, bu da duzluluq stresinin xloroplastlarda və qismən də mitoxondrilərdə gen eks- presiyasına müsbət yöndə təsir etməsini göstərir. 208 Son illər xloroplast və mitoxondrilərin DNT və RNT-də molekulyar dəyişkənliklərin öyrənilməsinə həsr olunmuş təd- qiqat işlərinin həcmi xeyli artmışdır [43, 106]. Bu məlumat- lardan belə bir nəticəyə gəlmək olar ki, növ və ya sort diver- gensiyası yalnız nüvə genlərinin dəyişilməsi ilə deyil, həm də xloroplast və mitoxondrilərin genetik sistemlərində baş verən dəyişmələrlə şərtlənir. Qeyd edək ki, belə dəyişmələr bir hal- da əsasən xloroplast genlərində, digər halda isə mitoxondri genlərində özünü göstərir. Bu hüceyrə strukturlarının genetik materiallarında baş verən dəyişiklik dolayısı yolla olsa da, öy- rənilən sortların enerji dəyərini qiymətləndirməyə əsas verir. Əlamətlərin inkişafına müxtəlif xarakterli faktorların təsirini tədqiq edərkən genetik balans hipotezi meydana çıxır. Onların bəziləri əlaməti gücləndirdiyi halda, digərləri onu əks tərəfə yönəldir. Belə məqamlarda bu və ya digər əlamətin dərəcəsi genetik balansın nəticəsi kimi qəbul edilir. Mitoxondri və xloroplastlarda nuklein turşuları miqdarı- nın və onalrın funksional aktivliyinin dəyişilməsi göstərir ki, stres amillərə uyğunlaşma hüceyrənin energetik orqanoidlə- rində baş verən proseslərlə də əhəmiyyətli dərəcədə əlaqədar- dır. Davamsız sortlar DNT və RNT miqdarının azalması və hüceyrənin zəif morfoloji aktivliyi ilə xarakterizə olunur. Energetik metabolizmin gücü, onun potensial imkanları, bio- sintetik proseslərinin efektliyini, orqanizmin ətraf mühitin dəyişilən şəraitinə uyğunlaşmasını əhəmiyyətli dərəcədə şərtləndirir [53, 62]. Əldə edilən təcrübi nəticələr aşağıdakı şəkildə şərh edilə bilər: stres amillərin təsirindən hüceyrə nüvəsində elə bir şərait yaranır ki, DNT-nin ümumi və lokal sintezinin aktivliyi dəyişilir, bu da öz növbəsində bəzi təkrarlanan nukleotid ardıcıllıqları fraksiyalarında ayrı-ayrı struktur genlərin doza- 209 larının artmasına səbəb ola bilir. Bu hadisələr özəl genomun bərpası kimi də təsnif edilə bilər. Mitoxondri və xloroplastl- arın genetik sistemlərinin aktivliyinin yüksəlməsi hesabına hüceyrənin enerji təminatı da yüksəlir. Hüceyrənin genetik sistemlərində baş verən dəyişikliklər bütün sintetik proseslərin intensifikasiyasına səbəb olur. Təsvir edilən dəyişkənliklər de- dikdə buraya transkripsiya, translyasiya, genlərin ekspresi- yası, fermentativ sistemin aktivliyi, digər fizioloji, biokimyəvi və biofiziki proseslər, morfogenezin dəyişilməsinə yönəlmiş metabolitik reaksiyaların sürətinin yüksəlməsi nəzərdə tutulur. 4.5. Stres amillərin diploid və tetraploid buğda nümunələrinin genomunda əmələ gətirdiyi dəyişmələr Bəzi müəlliflərin mülahizələrinə görə nuklein turşularının və zülalların hüceyrədə miqdarı sintetik və hidrolitik proses- lərin səviyyəsi ilə əlaqədardır. Ona görə ki, metabolik proses- lərin aktivliyi DNT-nin replikasiyası və transkripsiyasının aktivliyindən asılıdır [70, 80]. Stres amillərin təsiri nəticəsin- də nuklein turşularının dinamikası su qıtlığının dərəcəsindən asılı olaraq müxtəlif xarakter daşıyır. Susuzluğa qarşı bitkilə- rin müxtəlif reaksiyalarının və nuklein turşularının dəyişmə dinamikasının oxşar xarakter daşıması bu hadisəni daha dərin- dən öyrənməyə təkan verir. Daha dəqiq informasiya isə DNT- nin genetik cəhətdən aktiv və inert fraksiyalarının təyini nə- ticəsində əldə edilə bilər. Aparılan tədqiqat işində quraqlığın və duzluluğun təsirindən davamlı və həssas buğda nümunə- lərində DNT fraksiyaları və RNT-nin miqdarında baş verən dəyişmələr və bu dəyişmələrə fitohormonların təsiri öyrənilmişdir. 210 4.5.1. Quraqlıq və duzluluq stresinin təsirindən buğda yarpaqlarının hüceyrə xromatininin quruluş vəziyyətində baş verən dəyişikliklər və onlara fitohormonların təsiri Toxumların cücərmə faizi və stres amillərin təsirindən yarpaqlarda xlorofil (a+b)-nin miqdarında əmələ gələn də- yişmələr nəzərə alınaraq nümunələrin içərisindən quraqlığa və duzluluğa davamlı, orta davamlı və həssas sortlar seçilmiş, bu nümunələrdə stres amillərin təsirindən genomda baş verən də- yişmələr və bu dəyişmələrə fitohormonların təsiri öyrənilmişdir. Aşağıdakı cədvəl və şəkillərdə davamlı nümunə kimi gö- türülmüş T.monococcum-un cücərtilərində RNT-nin miqda- rında və DNT fraksiyalarında baş verən dəyişmələr göstə- rilmişdir (Cədvəl 4.3). Cədvəl 4.3 Stres amillərin və fitohormonların təsirindən mədəni təkdənli (T.monococcum L.) buğdanın cücərtilərində RNT və DNT fraksiyalarında baş verən dəyişmələr (100 q yaş çəkidə mq-la) Təcrübə variantları RNT DNT fraksiyaları Ümumi DNT labil stabil qalıq Stresdən 48 saat sonra Nəzarət 84.6 ±2.75 26.6 ±0.58 13.2 ±1.02 2.48 ±0.26 42.3 ±1.86 PEQ 118.9 ±5.69 30.9 ±0.68 13.7 ±0.96 3.54 ±0.35 48.2 ±1.99 NaCl 112.8 ±3.35 29.0 ±1.06 13.9 ±0.60 2.66 ±0.59 45.5 ±2.25 Stresdən 72 saat sonra PEQ+ H 2 O 82.5 ±3.68 27.2 ±0.87 11.6 ±0.36 3.42 ±0.58 42.2 ±1.81 PEQ+Hib+Kin 117.5 ±2.31 31.0 ±0.68 13.2 ±0.25 3.0 ±0.47 47.2 ±1.40 NaCl+H 2 O 85.0 ±1.98 30.5 ±0.56 10.2 ±1.03 1.41 ±0.27 42.1 ±1.86 NaCl+Hib+Kin 110 ±2.54 31.0 ±0.92 12.5 ±0.56 2.0 ±0.21 45.5 ±1.69 211 Cədvəl 4.3-dən göründüyü kimi quraqlıq stresinə davamlı olan T.monococcum növünün genomunda RNT və DNT-nin bütün fraksiyalarında artım meydana gəlmişdir. Belə ki, quraqlığın təsirindən RNT-nin miqdarı 39.0%, labil DNT-nin miqdarı 16.0%, stabil DNT-nin miqdarı 9.0%, qalıq DNT-nin miqdarı 7.0% və total DNT-nin miqdarı isə 14.0% artmışdır. Burada diqqət çəkən əsas məqamlardan biri, quraqlıq stresi təsirindən genomun struktur vəziyyətində baş verən dəyiş- mələrdir. Belə ki, DNT-nin digər fraksiyalarına nisbətən labil xromatin fraksiyası DNT-sində baş verən kəskin artım, transkripsiya intensivliyinin yüksəlməsinə və nəticədə daha çox RNT sintezinə səbəb olmuşdur. Stresdən 72 saat sonra Hib+Kin hormonunun təsiri nəti- cəsində RNT-nin miqdarı 41.0%, labil və stabil DNT-nin miq- darı 13.0%, total DNT-nin miqdarı isə 11.0% artmış, qalıq DNT-nin miqdarı 13.0% azalmışdır. Duzluluğun təsirindən T.monococcum L. növünün geno- munda baş vermiş dəyişmələr və bunlara fitohormonların tə- siri isə şəkil 4.11-da aydın təsvir edilmişdir. Duzluluğun təsirindən də T.monococcum-un genomunda RNT və labil DNT-nin miqdarında artım meydana gəlmişdir. RNT-nin miqdarı 33.0%, labil DNT-nin miqdarı isə 9.0 % artmış, stabil və qalıq DNT-nin miqdarında əhəmiyyətli də- yişmə baş verməmişdir. Stresdən 72 saat sonra Hib+Kin hormonunun təsiri nəti- cəsində RNT –nin miqdarı 29.0%, labil DNT-nin miqdarı 1.6%, stabil DNT-nin miqdarı 22.0 %, qalıq DNT-nin miqdarı 8.0 %, total DNT-nin miqdarı isə 8.0 % artmışdır (Şəkil 4.11). 212 33 9 5 7 7 0 5 10 15 20 25 30 35 a) Stresdən 48 saat sonra meydana gələn dəyişmələr N əz ar ət ə gö rə % -lə Total DNT Qalıq DNT Stabil DNT Labil DNT RNT 29 1,6 22 41 8 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 b) Stresdən 72 saat sonra Hib+KİN təsirindən meydana gələn dəyişmələr Nə za rə tə g örə % -lə Total DNT Qalıq DNT Stabil DNT Labil DNT RNT Şəkil 4.11. Duzluluq stresinin təsirindən mədəni təkdənli buğda (T.monococuum L.) növündə RNT miq- darı və DNT fraksiyalarında baş verən dəyiş- mələr və bu dəyişmələrə Hib+Kin hormonunun təsiri Alınan nəticələrdən aydın olur ki, mədəni təkdənli buğda (T.monococcum L.) stres amillərə qarşı tolerantdır. Belə ki, həm quraqlıq, həm də duzluluğun təsirindən hüceyrə xromati- ninin struktur vəziyyətində dəyişmələr baş vermiş, labil DNT- nin miqdarı artmış və bunun nəticəsində də transkripsiyanın intensivliyi güclənmişdir. Transkripsiya intensivliyinin art- ması translyasiyanın da güclənməsinə və daha çox zülal sinte- zinə səbəb olur ki, nəticədə bitki özünü stresin təsirindən qo- ruya bilir. Qeyd etmək lazımdır ki, stresdən 72 saat sonra verilmiş fitohormonlar genomda bərpa işlərinə kömək etmiş və stresin nəticələrinin aradan qaldırılmasına səbəb olmuşdur. 213 Nəticələrdən aydın olur ki, fitohormonların təsirindən sonra bitkidə RNT və DNT-nin bütün fraksiyalarında artım baş vermişdir. Bu isə onunla xarakterizə olunur ki, fitohormon- ların təsirindən genom daha da aktivləşir və reparasiya prosesi güclənir. Nəticələri bir daha təsdiq etmək üçün təcrübə bərk buğ- danın (T.durum Desf.) davamlı, orta davamlı və həssas sortları üzərində təkrar aparılmışdır. Cədvəl 4.4. Stres amillərin və fitohormonların təsirindən Giorgio 302 buğda sortunun (T.durum Desf.) cücərtilərində RNT və DNT fraksiyalarında baş verən dəyişmələr (100 q yaş çəkidə mq-la) Təcrübə variantları RNT DNT fraksiyaları Ümumi DNT labil stabil qalıq Stresdən 48 saat sonra Nəzarət 87.3±0.95 10.4±0.20 19.8±0.70 2.56±0.26 32.7±1.16 PEQ 96.2±3.73 12.0±0.50 20.9±0.37 2.54±0.41 35.4±1.28 NaCl 91.9±4.24 12.5±0.38 20.3±1.02 3.01±0.27 35.8±1.67 Stresdən 72 saat sonra PEQ+H 2 O 76.9±7.05 9.75±0.13 17.8±0.55 2.21±0.35 29.7±1.03 PEQ + Hib+Kin 96.6±4.60 12.8±0.30 21.2±0.45 2.83±0.53 36.8±1.28 NaCl+H 2 O 72.6±6.45 9.83±0.26 18.0±0.35 1.59±0.53 29.4±1.16 NaCl + Hib+Kin 104.6±5.55 13.7±0.30 22.5±0.25 3.8±0.26 40.0±0.82 Cədvəl 4.4-dən göründüyü kimi quraqlığın təsirindən davamlı sort hesab edilən Giorgio 302 sortunun cücərtilərində RNT (10.0 %), labil DNT-nin (15.0%) miqdarı əsaslı surətdə artmış, stabil və qalıq DNT-nin miqdarında isə önəmli dəyiş- mələr baş verməmişdir. Bu təcrübədən alınmış nəticələr də 214 T.monococcum növündə alınmış nəticələri bir daha təsdiqlə- miş oldu. Belə ki, labil DNT və RNT arasında olan korrelya- siya bir daha özünü göstərdi. Fitohormonunun təsirindən sonra isə RNT və DNT frak- siyalarında yüksək artım müşahidə olunmuşdur. RNT-nin miqdarı 25.0%, labil DNT 31.0%, stabil DNT 19.0%, qalıq DNT 28.0%, ümumi DNT-nin miqdarı isə 23.0% artmışdır. Nəticələr göstərir ki, İtalya mənşəli Giorgio 302 sortunun genomu quraqlığın və fitohormonların təsirindən T.monococcum növünə nisbətən daha çox aktivləşmişdir. Belə ki, T.monococcum- da fitohormonların təsirindən ümumi DNT-nin miqdarı 11.0% artdığı halda, Giorgio 302-sortunda bu rəqəm iki dəfə çox olmuşdur. Duzluluq stresinin təsirindən də Giorgio 302 sortunun ge- nomunda RNT və DNT-nin fraksiyalarında əsasən artım meydana gəlmişdir. Belə ki, duzluluğun təsirindən RNT-nin miqdarı 5.0%, labil DNT-nin miqdarı 20.0%, stabil DNT-nin miqdarı 2.0%, qalıq DNT-nin miqdarı 17.0%, total DNT-nin miqdarı isə 9.0 % artımışdır. Nəticələri quraqlığın təsiri ilə müqayisə etdikdə aydın olur ki, bu sortda quraqlığın təsirindən transkripsiyanın intensivliyi daha çox güclənmişdir. Belə ki, quraqlıq zamanı labil DNT-nin miqdarı 15.0% artıqda RNT-nin miqdarı 10.0%, duzluluq da isə labil DNT-nin miqdarının 20.0% artmasına baxmayaraq RNT-nin miqdarı cəmi 5.0% artmışdır. Stresdən 72 saat sonra Hib+Kin hormonunun təsiri nəticəsində isə nuklein turşularının miqdarında daha yüksək artım müşahidə edilmişdir. RNT-nin miqdarı 35.0%, labil DNT-nin miqdarı 39.0%, stabil DNT-nin miqdarı 25.0%, qalıq DNT-nin miqdarı 38.0 %, total DNT-nin miqdarı isə 36.0 % artmışdır (Cədvəl 4.4). Bu nəticələr Giorgio 302 bərk buğda sortunun fitohormonların təsirinə qarşı daha həssas olduğunu göstərir. Odur ki, fitohormon- 215 lardan istifadə etməklə, bu sortlarda stresin mənfi nəticələrini daha tez aradan qaldırmaq mümkündür. Fizioloji parametrlərinə görə həssas hesab edilən sortlar üzə- rində də bu tədqiqat işləri davam etdirilmişdir. Həssas sortlarda əsasən stres amillərin təsirindən RNT və DNT fraksiyalarının miqdarında azalmalar müşahidə edilmişdir. Alınan nəticələr cədvəl və şəkillərdə aydın təsvir edilmişdir. Fizioloji tədqiqatların nəticələrinə əsasən quraqlıq stresinə qarşı həssas sort olan Persionda RNT-nin miqdarında və DNT fraksiyalarında kəskin azalma meydana gəlmişdir. Belə ki, quraq- lığın təsirindən RNT-nin miqdarı 52.0%, labil DNT-nin miqdarı 53.0%, qalıq DNT-nin miqdarı 37.0 %, total DNT-nin miqdarı isə 18.0 % azalmış, yalnız stabil DNT-nin miqdarı 2.0% artmışdır. Stresdən 72 saat sonra Hib+Kin hormonunun təsirindən sonra həm RNT, həm də DNT fraksiyalarının miqdarı əhəmiyyətli dərəcədə artmışdır. Bu zaman RNT–nin miqdarı 26.0%, labil DNT- nin miqdarı 27.0%, stabil DNT-nin miqdarı 25.0%, qalıq DNT-nin miqdarı 31.0 %, total DNT-nin miqdarı isə 27.0 % artmışdır (Cədvəl 4.5). Cədvəl 4.5. Stres amillərin və fitohormonların təsirindən Persion buğda sortunun (T.durum Desf.) cücərtilərində RNT və DNT fraksiyalarında baş verən dəyişmələr (100 q yaş çəkidə mq-la) Təcrübə varianları RNT DNT fraksiyaları Ümumi DNT labil stabil qalıq Stresdən 48 saat sonra Nəzarət 65.3 ±2.75 12.7 ±0.35 15.6 ±0.30 2.83 ±0.35 31.2 ±1.00 PEQ 42.9 ±4.42 8.28 ±0.30 16 ±0.30 2.06 ±0.21 26.3 ±0.81 NaCl 55.2 ±2.11 7.74 ±0.56 12.6 ±0.37 1.41 ±0.17 21.7 ±1.10 216 Cədvəl 4.5-in davamı Stresdən 72 saat sonra PEQ+H 2 O 49.6 ±1.85 10.4 ±0.50 12.9 ±0.55 2.09 ±2.61 25.4 ±3.66 PEQ + Hib+Kin 62.5 ±3.75 13.3 ±0.70 16.3 ±0.65 2.74 ±0.08 32.3 ±1.43 NaCl+H 2 O 47.8 ±3.70 10.0 ±0.85 12.7 ±1.45 1.59 ±0.18 24.3 ±2.48 NaCl + Hib+Kin 61.6 ±0.90 10.8 ±0.50 14.5 ±0.75 1.76 ±0.35 27.0 ±1.60 Cədvəl 4.5 -dən göründüyü kimi duzluluğun təsirindən həssas buğda sortu olan Persionda RNT-nin miqdarında və DNT fraksiyalarında nəzərə çarpan azalmalar müşahidə edil- mişdir. Duzluluğun təsirindən RNT-nin miqdarı 18%, labil DNT-nin miqdarı isə 64.0% azalmışdır. Uyğun olaraq DNT-nin digər fraksiyalarında və ümumi DNT miqdarında da önəmli azalmalar baş vermişdir. Əldə edilmiş bu təcrübi nəticələr bitkilərin duzluluq stresinə davamlılığının bir başa genomun struktur və funksiyası ilə əla- qədar olduğunu sübut edən maraqlı bir fakt kimi dəyərlən- dirmək olar. Stresdən 72 saat sonra Hib+Kin hormonunun təsiri nə- ticəsində RNT-nin və labil DNT-nin miqdarı 28.0%, stabil DNT-nin miqdarı 14.0%, qalıq DNT-nin miqdarı 10.0 %, ümumi DNT-nin miqdarı isə 11.0 % artmışdır ki, bu da sortun davamlı və ya həssaslığından asılı olmayaraq fitohormonların stresin nəticələrini aradan qaldıra bilmə qabiliyyəti ilə əlaqədardır. Yüklə 65,28 Kb. Dostları ilə paylaş:
|