M e’yoriy nazorat — doimiy vazifadir. U ni albatta biror sanaga bag‘ishlab emas, balki xodimda m a’lum kamchiliklaming oldini olish maqsadida o ‘tkazilib, u bilan aw alo ish joyida suhbatlashib, so‘ngra muddatni belgilab o ‘tkazish kerak. Hamma narsani nazorat qiluvchi, hamda ulaming barcha faoliyatiga javob beruvchi rahbarlar ham bo'ladilar. Ommaviy nazorat qilish vaqt talab qiladi. Rahbarning esa bunga vaqti yetmaydi. Bajaruvchilar hamma narsaga javob beruvchi rahbar borligi uchun o ‘z mas’uliyatlaridan ozod bo‘ladi, natijada ommaviy (total) nazorat kishilami mustaqil emas, beparvo qilib qo‘yadi. Maxfiy nazorat hech qachon ilgari ko‘rsatilmagan narsa haqida b o ‘lib, uning yaxshiligi, natijalarini hech kim bilmaydi. U tuzoq. Nazoratchilar qayerda aldov, fmbgarlik, hujjatlami o ‘zgartirish, suiiste’m ol qilish bor joylarda harakat 98
qiladi. Shunday qilib, aytish mumkinki, jamiyatda jinoyatchilikning ko‘pligi kundalik boshqarishda jinoiy usullardan foydalanishga asos b o‘la olmaydi. Kim nazorat qilmasa, u o ‘z xodimlari yutuqlari bilan qiziqmaydi. Har bir ijrochi o ‘z ishlab chiqarish harakatining kasbiy darajasi uchun javob beradi. Har bir boshqaruvchi esa bir qancha kishilar uchun javob beradi. Hozirgi harakatdagi huquqiy tizimlar shakllanishi davrida jamoa ham xususiy, ham boshqarish b o lm agan pastki boshqarish tizim da javobgarlikning b o ‘lishi aqlga to ‘g ‘ri kelmagan, shuning uchun hozir bir narsa b o isa huquqiy tashkilotlar korxonaning yuqori idorasiga jo ‘natadilar. Odil sud «pastda» sezilgan jazolash choralariga «yuqori darajani» mas’ul qilib q o‘yadi. Ularga m aium ki katta korxonaning rahbari marshrutga chiqayotgan mashinalami tekshira olmaydi. Am m o ular
