belgilovchi obyektiv asosdir. Bunday vazifalarni bajarish samaradorligi boshqamv faoliyatiga ham, shuningdek, ijrochilik faoliyatiga ham bog‘liq. Shuning uchun ular ham (boshqamvchilar va boshqariluvchilar) o ‘z ishlarini pirovard natijalari uchun iste’m olchi oldida birgalikda (o ‘zaro, garchi alohida-alohida b o isa ham — har qaysisi o ‘z funksiyalarini bajarish uchun javob beradi) mas’uliyat sezishlari lozim. Har bir xodimning maqsad va vazifalarini aniq ta’riflash, ana shu vazifalarni hal qilish uchun zamr b oigan huquqlami belgilash, mas’uliyatni aniq yuklash muhimdir. Huquqlar va vakolatlaming yetishmasligi xodim ning zimmasiga yuklangan vazifalarni bajarish samaradorligini pasaytirib yuboradi. Ortiqcha huquqlar chalkashliklami keltirib chiqaradi, chunki muayyan ish bilan b o g iiq bo‘lmagan kishilaming ishiga aralashish imkoniyati paydo b oiad i. Kam huquqlar berilgani holda katta mas’uliyat yuklash, hatto qobiliyatli xodimni ham zaif qilib q o‘yadi. M as’uliyati kam b o ig a n i holda katta huquqlar berish, xodimni tashabbussizlikka ma’muriy-buymqbozlikka o ‘rgatadi. Foyda uchun raqobatda, tovar va xizmatlar ishlab chiqarishdagi mas’uliyatdan tashqari biznesga yana qanday mas’uliyat yuklanganligini qarab chiqaylik. Bulardan birinchisi — huquqiy m as’uliyatdir. Y a’ni menejer faoliyati Konstitutsiyaga va Davlat qonunlariga zid bo‘lmasligi kerak. Menejer uchun 3
— Menejment asoslari
65
qonunga amal qilish boshqa fuqarolar uchun qanday b o isa , unga yanada og‘irroqdir, chunki menejerlar asosiy qonunlardan tashqari biznes bilan b o g iiq qonunlarga ham bo‘ysunishlari kerak. Kontrakt shartlarini bajarish majburiyati. Menejer o ‘z firmasi mulkdori,
