Radioelektronika asoslari

CD


l -KJ3

C<⁺⁾=~
teskari bogianish parametri Kfi ortishi bilan o*sjshi, kuchaytirgichning stabilligi esa kamayishi riiaium. Ana shu nostabijlik o‘z-o‘zidan tebranislt hosi) boijsbining zarur sbarti deb qabul qilinadi. Haqiqatdan ham,
K
(2)

(i^= 1
« = 0,1,2,...
ifoda bajarilganda sistemaning K_T - ;natijaviy kuchaytirish koeffitsiend cheksizga aylanadi. Bu sistemaga c^pkli amplitudali signaJ ta'sir etganda uning chiqishida cheksiz amplitudajj: tebranish hosil bo'lishini ifodalaydi, Lekin cheksiz amplitudali tebranish fizikaviy ma'noga ega emas. U qurilmaning chiqishida chekli atnplhudali tebranish hosil bo‘lishi uchun kirish signalinjng hojati yo'qligipi ko'rsatadi, Bu sistemaning o‘z-o‘zidan g ‘alayonlanishidir. .
Demak, har bir o‘z-o‘zidan^Jg‘aIayonlanuvchi generator musbat teskari bogManishli kuchaytirgichdan iborat bo‘lar ekan. TJnda kirish signali vazifasini Lh teskari bogManish. kuchlantshi bajaradi (1-rasm ). Shunga ko‘ra (2) ifoda generatsiya shartlari deb ataladi. Uning birinchi ifodasi
fazaiar baSanxi yoki frnalar sharti deb, ikkinchiai esa ampliUtdalar haiamt yoki amplitudalar sharti deb ataladi.
y_ml Fazalar sharti teskari bog‘lanish
z anjirining U_T chtqish kuchlanishi C, kirish signalining o‘mini bosa olishint itodalasa, amplitudalar sharti bu kuchianishning tebranishni tutib turish uchun yetarligini ifodalaydi.
K, 0, tp_k va /pp kattaliklar chastotaga
bogiiq miqdorlardir. Shuning uchun (2) generatsiya shartlari yo yakka chastota uchun, yoki bir vaqtda bir necha chastota (chastota spektri) uchun bajarilishi mumkin. Agar ular yakka chastota uchurt bajarilsa, generator simisoidal (kosinusoidai) tebranishlar hosil qiladi va garmunik tebranishlar generatori deb ataladt. Agar generatsiya shartlari chastotalar spektri uchun bajarilsa, nogarmonik tebranishlar hosil bo‘ladi va generator relaksatsion tebranishlar generatori deyiladi. Shuni ayttsh kerakki, (2) generatsiya shartlari tebranish hosil bo‘Mshining zaruriy sharti bo‘lib, hosii bo‘ladigan tebraitshlammg statsionar amplitudasi va tebranish shaklini baholash uchun yetarlt emas. Amaliy jihatdan amplitudalar sharti birdan kattaroq qilib olinadi Bu hosil qilinadigan tebranishlar amplitudasining
o'sishini ta'minlashi kerak. Lekin generator aktiv eiementining xarakteristikasi egri chiziqli bo‘lisbi uning cheksiz o‘sishiga yo‘l qo'ymaydi, ya'ni amplitudarting o‘sishini cbegaralaydi.

2. 
   jCC-generatw
   

LC-generator yuqori chastotali generator boMib, nusbat teskari bog‘Ian!shli rezonans kuchaytirgichdan tashkil topadi. Uaing tuzilishi, sxemalari xilma-xil boMadi va lurli belgilrci asosida btr-biridaa farqlanadi. 2-rasmda LC-generatoming soddalashisriigan prinsipial sxemalari ko‘rsatilgan. U teskari bogManish zanjiri transformator bogianishli (Li - g‘altak) ketma-kct manbali sxemadir. R_t va qarshiiiklar kuchaytirgichda boigani kabi kuchlanish boigichi hisoblanadi va tranzistoming doimiy tok bo‘ytcha ish rejimini a'minlaydi. Cb kondertsator yordamida bazayerga ulanadi (2a-rasm). iC-parallel tebranish konturi.
£_k manba kollektorga ulanishi bilan tranziitorda I_k kollektor Joki hosil boiadi va uning ta'sirida C kondensator zaryidlanadi. Kondensatorga L induktiv g'aitak ulanganligi uchun u g‘alak orqali zaryadsizlana boshlaydi. Kondensator va induktiv g'altakcn energiya almashinishi natijasida konturda so'nuvchi crkin tebranishlir hosil boMadi. Uning
chastotasi kontuming parametriari bilan aniqtanadi va quyidagiga teng bo'ladi: