“Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar” ilmiy elektron jurnali. № 1, yanvar-fevral, 2021 yil 312 1/2021 (№ 00051)
http://iqtisodiyot.tsue.uz
shaklida ilova dasturlar va dasturiy paketlar ishlab chiqish uchun kod va kontent ishlab
chiqarish uchun muhit yaratadi.
So‘nggi o‘n yillikda butun dunyo bo‘ylab raqamli ma’lumotlarga asoslangan biznes
modellaridan foydalangan holda ko‘plab raqamli platformalar paydo bo‘ldi va ular mavjud
sanoat tarmoqlari o‘rnini egalladi. Platformalarning ustunligi shundaki, bozor kapitallashuvi
bo‘yicha dunyodagi yetakchi sakkizta kompaniyaning yettitasi platformaga asoslangan
biznes modellaridan foydalanishadi.
2-rasm. Yuqori va quyi o‘rinlardagi kompaniyalarning bozor kapitallashuvi [8]. Raqamli iqtisodiyotda platformaga asoslangan biznes katta ustunlikka ega. Ham
vositachi, ham infratuzilma sifatida ular onlayn harakatlar va platforma foydalanuvchilari
o‘rtasidagi o‘zaro aloqalar bilan bog‘liq barcha ma’lumotlarni yozib olish va o‘chirish
imkoniyatiga ega. Raqamli platformalarning o‘sishi ularning raqamli ma’lumotlarni to‘plash
va tahlil qilish qobiliyatiga to‘g‘ridan-to‘g‘ri bog‘liq, ammo ularning qiziqishlari va xatti-
harakatlari
daromad
olish
uchun
ushbu
ma’lumotlarni
qanday
qilib
tijoratlashtirayotganliklariga bog‘liq.
Jug‘rofiy jihatdan, raqamli iqtisodiyotning rivojlanishi juda notekis. Hozirgi vaqtda
dunyo raqamli iqtisodiyotga o‘tmagan va giperraqamli mamlakatlar o‘rtasidagi keskin farq
bilan ajralib turadi. Masalan, rivojlangan mamlakatlarda har besh kishidan to‘rttasi, kam
rivojlangan mamlakatlarda esa har besh kishidan bittasi Internetdan foydalanadi.
3-rasm. Hududlar kesimida Internet qamrovi [9].
