Raqamli texnologiyalarning Yangi O‘zbekiston rivojiga ta’siri

 
RAQAMLI TEXNOLOGIYALARNING 
YANGI 
O‘ZBEKISTON
 RIVOJIGA 
TA’SIRI
 
Xalqaro ilmiy-amaliy konferensiyasi
 
DORIVOR XOM ASHYOSI PO‘STLOQ XISOBLANGAN O‘SIMLIKLARNI O ‘RGANISH VA 
ULARDAN 
OLINADIGAN PREPARATLARNI TIBBIYOTDA QO‘LLANILISHI
 
M. A. Abdurahimova 
Far
g’ona davlat universiteti
o‘qituvchisi
Аnnotatsiya:
O‘tmishdan bizga shifobaxsh o‘simliklarni ta’rifi va ularni inson salomatligini 
yaxshilashda qo‘llanilishiga doir ko‘pgina ilmiy asarlar yetib kelgan. 
Masalan, Abu Ali ibn Sinoning 
―Tib qonun‖ asari asrlar mobaynida nafaqat arablar, balki Yevropa shifokorlarini ham dastur amal 
bo‘lib xizmat qilgan.
Аннотация:
из прошлого мы получили множество научных работ по определению 
лекарственных растений и их использованию в улучшении здоровья человека. Например, 
труд Абу Али ибн Сины «Закон медицины» веками служил руководством не только 
арабским, но и европейским врачам.
Kalit so’zlar
: flora, d
orivor o‘simliklar, insoniyat, Dub daraxti.
O‘zbekiston florasi turli–xil dorivor o‘simliklariga boyligi bilan ajralib turadi. Insoniyat haѐti 
o‘simliklar olami bilan uzviy bog‘langan, chunki ular insonni to‘ydirgan, kiyintirgan, davolagan, 
qurilish va texnik xom
–ashѐ manbai bo‘lib xizmat qilgan. Shifobaxsh o‘simliklar insoniyat uchun 
o‘tmishdan ma’lum bo‘lgan. O‘tmishdan bizga shifobaxsh o‘simliklarni ta’rifi va ularni inson 
salomatligini yaxshilashda qo‘llanilishiga doir ko‘pgina ilmiy asarlar yetib kelga
n. Masalan, Abu Ali 
ibn Sinoning ―Tib qonun‖ asari asrlar mobaynida nafaqat arablar, balki Yevropa shifokorlarini ham 
dastur amal bo‘lib xizmat qilgan. Abu Ali ibn Sino 900 ga yaqin shifobaxsh o‘simlikka ta’rif bergan 
va ular bilan davolash usulini ѐzma ravishda qoldirgan. O‘z davrining mashhur shifokorlari Abu 
Abulloh Muhammad ibn Muso al-Xorazmiy, Abu Bakr Muhammad ibn Zakariya ar-Roziy, 
Arabmuhammadxon o‘g‘li Abdulg‘ozixon, Ismoil al
-
Jurjoniylar o‘zlarining tabiblik (xalq tabobati) 
faoliyatlarida dorivo
r o‘simliklardan turli kasalliklarni davolashda muvaffaqiyatli foydalanganlar va 
bu xaqida ѐzma ma’lumotlar qoldirganlar. jumladan emah (dub) po‘ctlog‘i 
- cortex quercusoddiy 
eman (dyb) (qo‘ng‘ip eman, bandli yoki yoz dubi) 
- -Quercus robur L. (Quercus pedunculata Ehrh.) 
va bandciz gulli eman (qish dubi) - Quercus petraea Liebl. (Quercus sessilifiora Salisb.); 
qopaqayindoshlap - -Fagaceae oilasiga kiradi. 
Mahsulot tayyoplash. Dyb dapaxti po‘stlog‘i bahorda, ya’ni dapaxt tanasida suv yurisha 
boshlagan paytda maxsus ajratilgan erdagi dapaxtlardan shilib olinadi. Odatda usti tekis, 
yopilmagan, yaltipoq po‘ctloq yosh, tanasining diametri 5
-10 sm li daraxtdan yoki katta daraxtning 
yosh shoxlaridan yig‘ilib, salqin joyda qupitiladi.
Mahsulotning tashqi ko‘
rinishi. Tayyor mahsulot har xil uzunlikdagi (30 cm gacha), 2-3 mm 
(6 mm gacha) qalinlikdagi naychacimon yoki tarnovsimon po‘ctloqdan iborat. Po‘stloqning ystki 
tomoni och qo‘ng‘ip yoki och kulrang tukli, yaltiroq, ba’zan xira, shilliq yoki bir oz byrishga
n, 
yopilmagan, yasmiqchali, ichki tomoni eca sariq-
qo‘ng‘ir rangli, uzunasiga juda ko‘p ingichka qippali 
bo‘ladi. Po‘ctloq (sindirib ko‘rilganda) tolali. Quitilgan po‘stloqda hid bo‘lmaydi. U kuchli 

---

199