Reaksiya tartibi. Kinetik nazariyalar

Demak, bu usulda tartibni aniqlash uchun bir necha xil boshlang’ich konstentrastiyalarda reaksiya olib boriladi. Yuqoridagi tenglamalardan ko’rinib turibdiki; 1-tartibli reaksiyalarda yarim ajralish vaqti boshlang’ich konstentrastiyaga bog’liq emas va o’zgarmas son ekan ikkinchisi va uchinchi tartibli reaksiyalarda yarim ajralish vaqti mos ravishda moddaning boshlang’ich konstentrastiyasiga yoki uning kvadratiga teskari proporstional ekan.

Modaning ikki boshlang’ich konstentrastiyalarida olib, ularning yarim ajralish vaqti ma’lum bo’lsa, quyidagi umumlashgan tenglamdan reaksiya tartibini topish mumkin

Bu erda t1, t2 lar mos ravishda boshlang’ich konstentrastiyalar S1o va S11o larga teng bo’lgandagi reaksiyalardagi yarim ajralish vaqtlaridir.

Izolyatsiyalash usuli. Bu usulda reaksiyaga kirishayotgan moddalardan biridan boshqa hammasi ko’p (juda) miqdorda olinadi. Bunda, tabiiy, reaksiya tezligi shu modda konstentrastiyasiga bog’liq bo’ladi. Keyin ikkinchi modda konstentrastiyasini ko’p miqdorda olinadi. Misol uchun

Izolyatsiyalash usuli. Bu usulda reaksiyaga kirishayotgan moddalardan biridan boshqa hammasi ko’p (juda) miqdorda olinadi. Bunda, tabiiy, reaksiya tezligi shu modda konstentrastiyasiga bog’liq bo’ladi. Keyin ikkinchi modda konstentrastiyasini ko’p miqdorda olinadi. Misol uchun

a1A1a2A2 = mahsulotlar reakstiyani olsak, birinchi holda reaksiya tezligi -dc1dt  k1c1n bu erda k2a2kS10n1 keyin reaksiyani A1 modda juda ko’p olingan holatda o’tkaziladi. Bunda reaksiya tezligi

-dc2  dt  k2c2n2 bu erda k2a2kS10n1

Har bir modda bo’yicha topilgan tartiblar gabinoan reaksiyaning umumiy tartibini topamiz. nn1n2

Reaksiya tartibini aniqlashning reaksiya mexanizimini bilishgayordan beradi. Masalani Vang- Goff quyidagi reaksiyani

4 As N3  As4  6 H2

tekshirib, uning birinchi tartibli ekanligini ko’rsatdi. Demak, bu reaksiya bir necha bosqtchdan iborat bo’lib reaksiyaning tezligini ,