Real sektor korxonalarida investitsion loyihalarni moliyalashtirishning rivojlantirish istiqbollari

 
-
yuridik va jismoniy shahslarni bo‘sh pul mablag‘larini bank depozitlariga jalb 
etish tadbirlarini kengaytirish; 
 
-
mamlakatda amalga oshirilayotgan iqtisodiy islohatlar muvaffaqiyati ko‘p 
jihatdan bank moliya tizimining barqaror faoliyat yuritishiga bog‘liqdir. Negaki, 
banklarning investitsion faolligini, xususan, ishlab chiqarishni modernizatsiyalash, 
"Science and Education" Scientific Journal / www.openscience.uz
June 2023 / Volume 4 Issue 6
ISSN 2181-0842 / Impact Factor 3.848
870

---

texnik va texnologik jihatdan yangilash bilan bog‘liq investitsiya loyihalarini 
moliyalashdagi ahamiyatini oshirish, bankrot holatidagi eal sektor korxonalarini 
moliyaviy sog‘lomlashtirish va ishlab chiqarish faoliyatini qayta tiklashdagi ishtirokini 
yanada kuchaytirish; 
 
-
aholi bandligini oshirishni rag‘batlantirish maqsadida eal sektor korxonalarini 
moliyaviy qo‘llab-quvvatlashni kengaytirish borasidagi vazifalar ijrosini ta’minlash; 
 
-
real sektor korxonalarini faoliyati reyting asosida baholab, bu baholarni 
matbuotda e’lon qilinishi ularga moliya bozorida ishtirok etishiga yo‘l yo‘riq 
ko‘rsatadi. Iqtisodiyotni modernizatsiya qilish sharoitida real sektor korxonalarini bank 
xodimlari oldiga emas, balki bank xodimlari o‘z mijozlari oldiga o‘z xizmatlarini taklif 
etib borsa, banklarga ishonch va bank xizmatidan foydalanish yanada ortishi tabiiydir. 
 
Ishlab chiqarish va eksport strategiyasini iqtisodiyotni isloh qilish chora-tadbirlari 
bilan bog‘liq ravishda ishlab chiqish, uning tashqi iqtisodiy aloqalar tizimiga faol 
kirishiga, eksport hajmini oshirishga va kapital importini kengaytirishga qaratilishi 
lozim. 
 
Yuqoridagi vazifalarni bank kredit faoliyatiga joriy etilishi iqtisodiyotning real 
sektorini kreditlash jarayonini, kreditlash samaradorligini yaxshilash borasida va 
banklarning kreditlash amaliyotini takomillashtirishga o‘zining ijobiy ta’sirini 
ko‘rsatadi degan fikrni bildiramiz. 
 
Shu o‘rinda ta’kidlash zarurki, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020-yil 
12-maydagi “2020-2025-yillarga mo‘ljallangan O‘zbekiston respublikasining bank 
tizimini isloh qilish strategiyasi to‘g‘risida”gi PF-5992-sonli Farmoniga muvofiq bank 
tizimi va iqtisodiyotning real sektoridagi davlat ulushi mavjud korxonalarni o‘zaro 
muvofiq ravishda isloh qilishni ta’minlash, banklar tomonidan davlat korxonalari va 
tashkilotlari faoliyatini transformatsiya qilishda tijorat asosida faol ishtirok etish, real 
sektor va moliya sektoridagi o‘zgarishlar uyg‘un tarzda kechishini ta’minlash belgilaab 
qo‘yilgan
1
. 
 
Chunki, hozirgi kunda jahonning ko‘plab mamlakatlari bank tizimida turli tashqi 
va ichki salbiy omillar natijasida kredit hamda valyuta risklari oshib, kredit institutlari 
moliyaviy holatining yomonlashishiga, ularning kredit portfelida muammoli deya 
tasniflanadigan kreditlar hajmining oshishiga olib kelgan bir vaqtda, respublikamizda 
bunday salbiy holatlarning oldi olinib, bank tizimining barqaror faoliyat ko‘rsatishi 
ta’minlanoqda.
 
Bank muassasalari investitsiya loyihalarini moliyalashtirishga mablag‘ ajratib, 
kredit bergan vaqtdan boshlab qarz oluvchining kreditga layoqatliligini tahlil qilish, 
1
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020-yil 12-maydagi “2020-2025-yillarga mo’ljallangan O’zbekiston 
respublikasining bank tizimini isloh qilish strategiyasi to’g’risida”gi PF-5992-sonli Farmoni. Qonun hujjatlari 
ma’lumotlari milliy bazasi, 13.05.2020 y., 06/20/5992/0581-son.
 
"Science and Education" Scientific Journal / www.openscience.uz
June 2023 / Volume 4 Issue 6
ISSN 2181-0842 / Impact Factor 3.848
871

---

kreditning maqsadli ishlatilishi ustidan nazoratni, ya’ni loyihani moliyalashtirishning 
monitoringini olib borishi maqsadga muvofiqdir. 
 
Iqtisodiyotda bozor munosabatlari qaror topayotgan hamda mulkchilikning turli 
shakllariga mansub korxonalar, jumladan, xususiy mulkdorlar sinfi paydo bo‘layotgan 
sharoitda investitsiyalarni kreditlash muammolari tijorat banki uchun katta ahamiyat 
kasb etadi. Shu bilan birga O‘zbekiston iqtisodiyotini hududiy va tarmoq tarkibini 
iqtisodiy siyosat manfaatlari yo‘lida tartibga solish maqsadida investitsion jarayonlarni 
moliyalashning bozor mexanizmlarini yo‘lga qo‘yish iqtisodiy taraqqiyotning dolzarb 
muammolaridan biri bo‘lib qolmoqda. 
 
O‘zbekiston Respublikasida iqtisodiy nochor korxonalarni moliyaviy 
sog‘lomlashtirish, qayta tiklash, texnik va texnologik jihatdan modernizatsiya qilish, 
ichki va tashqi bozorlarda raqobatbardosh mahsulotlar ishlab chiqarishni tashkil etish 
va keyinchalik ushbu korxonalarni strategik investorlarga sotish borasida ham banklar 
tomonidan salmoqli ishlar amalga oshirildi. Bu borada iqtisodiyot real sektori 
korxonalarining moliyaviy barqarorligini yanada oshirish bo‘yicha ko‘zda tutilgan 
iqtisodiy nochor korxonalarni moliyaviy sog‘lomlashtirish, modernizatsiyalash, texnik 
va texnologik jihatdan yangilash jarayoniga tijorat banklari mablag‘larini kengroq jalb 
qilishni yo‘lga qo‘yish tadbirlari muhim hisoblanadi. 
 
Real sektor tarmoqlarini rivojlantirishda investitsiya hajmini yanada oshirish, 
investorlar yangidan yangi investitsion loyihalarni taklif qilish, real sektor rivojida 
innovatsiyalarga asoslangan yangi ishlab chiqarish tarmoqlarini shakllantirish va 
investetsiyalarni yo‘naltirish, investorlar faoliyatining huquqiy himoyasini 
takomillashtirish, investitsiyalarni qishloq xo‘jaligi va xizmat ko‘rsatish sohalariga jalb 
qilish mexanizmini yanada takomillashtirish maqsadga muvofiqdir.