Редаксийа щейяти
Yüklə 2,79 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
165 baxımından başqa heyvanlardan kiçik ölçülərinə görə fərqlənirlər. Ümumilikdə onların 6 ayağı (3 cüt) olur. Həşəratlar harada gəldi yaşayırlar: ağaclarda, otların içində, torpaqda, evlərdə və s. Bəzi heyvan və quşlar bu həşəratlarla qidalanır, bir sıra ölkələrdə həşəratları hətta insanlar da yeyirlər. 2. Hansı həşəratlar sancır? Hansılar insan üçün təhlükəli deyil? Ağcaqanadın sancması insana çox ziyan vermir. Lakin kiçik yaşlı uşaqlar bundan zərər çəkə bilərlər. Bu hal, adətən sancmaların sayı çox olduqda baş verir. Məsləhət bilinir ki, balaca uşaqlarda xoşagəlməz hissiyyatı azaltmaq məqsədilə sancma yerinə çay sodası məhlulunda (1 stəkan suya 1 çay qaşığı çay sodası əlavə etməklə) isladılmış parça qoyulur. Eyni zamanda su ilə bərabər nisbətdə qarışdırılan araqdan və ya nanənin dəmləməsindən də istifadə oluna bilər. Erkək ağcaqanadlar deyil, insan və heyvanları yalnız dişi ağcaqanadlar sancır, erkək ağcaqanadlar isə bitki şirələri ilə qidalanır. Mütəxəssislərin məsləhətinə görə, ağcaqanad sancarkən onu öldürmək lazım deyil. Əks təqdirdə, onun zəhərli iynəsi qırılıb bədənin sancılan yerində qalır və uzun müddət ağrısı keçmir. Evdə ağcaqanadın olmaması üçün insanlar müxtəlif vasitələrdən istifadə edirlər. Ağ- caqanadlar kamfora iyini xoşlamır. Odur ki, kamforanı qızdırıb buxarlandırmaqla evi ağcaqa- naddan təmizləmək olar. Bağda, çəmənlikdə, çay kənarında, həyətdəki sarayda, meşədə gəzinti zamanı bəzən dəriyə gənələr yapışır. Gənələri, adətən başda, boyunda, oynaqların altında olur. Gənə sanc- masının bir sıra fəsadları olur. Belə ki, sinir sistemi, oynaqlar və ürəyi zədələyən və ifliclərə, hətta ölümə də gətirib çıxaran çox təhlükəli yoluxucu xəstəliklərin inkişaf etməsi mümkündür. Arı və başqa həşəratların sancması da son dərəcə təhlükəli ola bilər. Həssas insanlarda hətta allergik şok da baş verir. Boyun, dil, yuxarı göz qapaqlarının sancılması xüsusən təh- lükəlidir. Çoxsaylı sancmalar nəticəsində ağır zəhərlənmə inkişaf edir, allergiya əlamətləri: ümumi zəiflik, avazıma, baş ağrısı, başgicəllənmə, sinədə sıxıntı hissiyyatı, nəbzin sürətlən- məsi, təngnəfəslik və s. meydana gəlir. Bu kimi hallarda tez “təcili yardım” çağırmaq lazımdır! Arının iynəsi steril iynə vasi- təsilə ilə çıxarılmalıdır. Arının iynəsini çıxardıqdan sonra sancılan yerə buz qoyulur. İnsanlar böcək sancmaları ilə də rastlaşa bilərlər. Güclü allergiya olmadıqda, böcək sancması bir elə təhlükəli deyil. Sancılan yerdə kiçik şiş olarsa, həmin yer sabunlu su ilə yu- yulur, buzla kompres edilir. Əqrəb sancması təhlükəlidir. Zəhərin gücü əqrəbin quyruğundakı boğuq sayı ilə düz mütənasib olur. Zəhər sinir sisteminə və ürəyə təsir göstərir. Ağız suyu ifrazatı artar, əzələlər sıxılar. Sidik qaçırma və iflic də qaçılmazdır. Sancılan yerdə ağrı, yanma və keylik hiss olu- nur. Sancma zamanı amonyakdan istifadə edilir. Lakin yara bağlanmamalı, insana spirt veril- məməlidir. Fəaliyyətin nəticələrinin qiymətləndirilməsi: 1. Yüksək səviyyə (3 bal). Tələbə öz seçimini edir. Səciyyəvi xüsusiyyətləri bilir. Əsaslandırmağı bacarır. Çətinlik çəkmədən, sualı cavablandırır. Heyvanlara, quşlara, həşərat- lara öz münasibətini bildirir. 2. Orta səviyyə (2 bal). Tələbə bəzi suallara tam cavab verə bilmir. Səciyyəvi xüsusiy- yətləri bilir. Bəzi suallara qısa cavab verir. Heyvanlara, quşlara, həşəratlara öz münasibətini bildirir. |