Referat elmi rəhbər: Novruzova Gülnar Tələbə: Hüseynova Aygün Bakı-2023 plan

Məsələ 2. Asılı olmayan və təsadüfi kəmiyyətinin üç tərtibli mərkəzi momentlərinin və olduqlarını bilərək, düsturu ilə təyin olunan təsadüfi kəmiyyətinin üç tərtibli mərkəzi momentini təyin edin.
Həlli. Yazılışın sadəliyi xatirinə işarə edək. Onda aydındır ki,

olacaqdır. Üç tərtibli mərkəzi momentin tərifinə və sonuncu bərabərliyə əsasən alırıq:

Riyazi gözləmənin məlum xassələrindən istfadə edərək, sonuncu bərabərliyin sağ tərəfini aşağıdakı kimi çevirmək olar:

Aydındir ki,

Ona görə yuxarıda üçün aldığımız düstur aşağıdakı kimi yazıla bilər:

Beləliklə, düsturu ilə təyin edilən təsadüfi kəmiyyətinin üç tərtibli mərkəzi momenti və təsadüfi kəmiyyətlərinin üç tərtibli mərkəzi momentlərinin cəminə bərabərdir ( və asılı olmayan təsadüfi kəmiyyətlər olduqda).
NƏTİCƏ
Bu təqdimatda sizlərə təsadüfi kəmiyyətin momentlərinin nə olduğunu, hansı xassələrə vǝ necə hesablandığını izah etdim. Təsadüfi kəmiyyətin momentləri onun ala bildiyi qiymətlərin ədəd oxunda necə paylandığını xarakterizə edir. Təsadüfi kəmiyyətin riyazi gözlǝmǝsi onun birinci tərtib momenti, dispersiyası isə onun ikinci tərtib mərkǝzi momenti adlanır. Asimmetriya vǝ ekses ǝmsalları isə onun üçüncü vǝ dördüncü tərtib mərkǝzi momentlərindən asılıdır vǝ onlar nǝzǝri paylanmanın normal paylanmadan kənarlaşmasının qiymətləndirilməsi üçün istifadə olunur.

ƏDƏBİYYAT

1. 
   M.M.Səbzəliyev “Ali riyaziyyatdan mühazirələr” II hissə, Bakı-2014, XI fəsil §7-§9.
   
2. 
   M.M.Səbzəliyev “Ali riyaziyyatdan məsələlər” II hissə, Bakı-2016, XII fəsil §3, § 4.
   
3. 
   R.H.Məmmədov “ Ali riyaziyyat kursu”, III hissə, Bakı-1984, səh.380- 388.