Referat mavzu: O’zbekiston zaharli ilonlari. Topshirdi: Qabul qildi: Reja

O‘rta Osiyo kobrasi
Ushbu kobra – O‘zbekistondagi yirik zaharli ilonlardan biri. Tanasining uzunligi 125 sm, dumi 45 sm. gacha. Rangi tana rangidan to‘q sariq, qo‘ng‘ir yoki qora rangga o‘zgarib turadi. Ostki tomoni oq va tanasining oldingi tomonida ikki-uchta qora ko‘ndalang yo‘llari bor. Yoshlarining orqasida uzunasiga qora rangli ko‘ndalang yo‘llari bor, ularning old tomonidagilari pastki yuzasiga o‘tib ketadi. Hindistonda yashaydigan kobralarning ensasida ko‘zoynakka o‘xshash naqshi bo‘lgani uchun ular ko‘zoynakli ilon deb ataladi.
O‘zbekistonda kobra faqat Bobotog‘da, Hisor tizma tog‘larining tog‘ oldilarida va Surxondaryo vodiysida ko‘proq uchraydi. Qarshi dashtida birmuncha kamroq, Zarafshon va Nurota tizma tog‘larida esa kam uchraydi.
Sharqda uchraydigan eng so‘nggi manzil – Xovos atroflari. Hatto Bobotog‘da ham bir kunda ikkitadan ortiq ilon uchratish qiyin, odatda, ekspeditsiyalar vaqtida kamdan-kam, ya’ni bir oyda bitta kobrani uchratish mumkin.
O‘zbekistonda kobra quruq yon bag‘irlarda, kemiruvchilar inida yashaydi.
Vodiylarda va aholi yashaydigan punktlarda kamdan-kam uchraydi. Masalan, bu ilon bir safar Surxondaryo viloyati Sho‘rchi qishlog‘i chekkasidan, boshqa paytda Samarqanddan tutilgan edi.
Qishlovdan, odatda aprelda chiqadi. Bahorda kunduzi, keyin esa faqat ertalab va kechqurun aktiv yashaydi, yozda ko‘pincha kechasi ovga chiqadi. Qurbaqa, kaltakesak va ilonlar bilan oziqlanadi.

Dasht zaharli qora ilon (gadyuka)
Sirdaryo bo‘ylarida ko‘pincha uncha katta bo‘lmagan ilon – dasht zaharli qora iloni uchrab turadi. Tanasining uzunligi 55 sm. cha, dumi qisqa 4-6 sm. Usti qo‘ng‘irsimon-kul rang, orqa cho‘qqasi bo‘ylab to‘q rangli egri-bugri yo‘li bor, ba’zan u uzuq-uzuq yoki dog‘lardan iborat bo‘ladi. Gavdasining yonlari to‘q rangli, odatda keskin ajralib turmaydigan dog‘lar bilan qoplangan, bu yerdagi tangachalarining chetlari ochroq.
U Chirchiq, Xo‘jakentdan Chinozgacha bo‘lgan joylarda, Sirdaryo, Xovosdan pastroqda ko‘proq, Chotqol tizma tog‘larida Parkent, Chimyon va Xumson yaqinida esa kamroq uchraydi. Daryo vohalaridagi chingil va sho‘ra o‘tlar ko‘p o‘sadigan ko‘l qirg‘oqlarida, sholipoyalar marzalarida yashaydi. Kemiruvchilarning iniga kirib yashirinadi. Tog‘lardagi yaproqli o‘rmonlar zonasida kam uchraydi.
Qishlab chiqqandan keyin odatda mart oxirlarida paydo bo‘la boshlaydi. Dastlabki vaqtlarda kunduzi aktiv yashaydi. May oyining boshlarida faqat ertalab, hali issiq tushmasdan ko‘zga tashlanadi, yozda esa faqat kechasi ovga chiqadi. Hasharotlar (chigirtka), kaltakesak va mayda kemiruvchilar bilan oziqlanadi.