Referat mavzulari ro’yxati

Nazora uchun savollar 
6.
Keramzitning fizik-mexanik xususiyatlarini keltiring? 
7.
Keramzit g‘ovak to‘ldirgichi qurilishda qaysi soxalarda ishlatiladi? 
8.
Aylanma pechning tuzilishi va ishlash prinsipini tushuntiring? 
9.
Keramzit ishlab chiqarishda xom granulalarni isitish va kuydirish qanday 
amalga oshiriladi? 
10.
Keramzit ishlab chiqarish texnologiyasini keltiring? 
11.
Keramzitning suv shimuvchanligi qanday aniqlanadi? 
12.
Keramzit olishda qanday xomashyo materiallar va qo‘shimchalar 
ishlatiladi? 
13.
Keramzit ishlab chiqarishning qaday usullari mavjud? 
14.
Gil xom ashyosiga qanday asosiy talablar qo‘yiladi? 
15.
Ko‘pchish koeffitsienti qaysi formula orqali aniqlanadi? 

---

140 
(6-SEMESTR) 1- AMALIY MASHG’ULOT 
KO’PCHIGAN PERLIT ISHLAB CHIQARISH TEXNOLOGIYASI 
Reja: 
1.
 
Ko‘pchigan perlit ishlab chiqarishda xomashyoga qo‘yiladigan 
talablar 
2. Perlit ishlab chiqarish texnologik sxemasi 
3. Perlitga issiqlik ishlov berish 
1. Ko‘pchigan perlit ishlab chiqarishda xomashyoga qo‘yiladigan 
talablar 
Suv tarkibli shishasimon jinslar asosida sun’iy g‘ovak to‘ldiruvchi- 
ko‘pchigan perlit ishlab chiqarishda asosiy xomashyo material bo‘lib perlitlar 
va qisman gidratlangan obsidianlar xizmat qiladi. Uning tarkibida uchuvchan 
komponentlar 1,5 dan 10% gacha tashkil etadi. Perlitlar o‘zining genezisi, 
teksturasi va texnologik xususiyatlari bo‘yicha shartli ikkita sinfga bo‘linadi: A-
g‘ovak, vulqon lavasining sovishi va qotishida dastlabki hosil bo‘lgan jins; B-
massiv, ikkilamchi shishasimon massaning gidratatsiya jarayonida tarkibni 
o‘zgartirishi (asosan past montmorillionitli va kristallangan) natijasida xosil 
bo‘lgan jins. B sinfga mansub jinslarda uchuvchan komponentlar 2 dan 7% 
gacha mavjud bo‘lib, beton uchun yaroqli ko‘pchigan perlit g‘ovak 
to‘ldiruvchisini ishlab chiqarishda keng qo‘llaniladi. Bu g‘ovak to‘ldiruvchi 
aylanma, vertikal va qaynovchi qatlam pechlarida xomashyoga termik ishlov 
berib olinadi. 
Jadval 1.1. 
Ko‘pchigan perlit ishlab chiqarishda xomashyoga qo‘yilgan talablar 
Ko‘rsatkichlar 
Ruxsat etilgan chegarasi 
Aniqlash 
usuli 
A-sinf 
B-sinf 
Sifat guruxlari
I 
II 
III 
I 
II 
III 

---

141 
Tarkibida 
oksidlar miqdori, 
% massa 
bo‘yicha: 
SiO
2
Al
2
o
3
FeO+Fe
2
O
3
CaO 
K
2
O+Na
2
O 
65-75 
12-16 
1 dan ko‘p emas 
3 dan ko‘p emas 
3,0-10,0 
Kimyoviy tekshirish 
KMK bo‘yicha 
Kizdirishda 
massa 
yo‘qotishi, % 
1,5-10,0 
Namunani 1000
0
Sda 
o‘zgarmas massagacha 
qizdirish 
Ko‘pchish 
xarorati, 
0
S 
1200
0
S dan ortiq emas 
Ikki bosqichli elektr 
tajriba pechlarida 
texnik ishlov berish 
Kristall 
aralashmalar 
(obsidian, riolit 
va gilli) miqdori, 
% massa 
bo‘yicha 
5 
7 
10 
5 
10 
20 
Petrografik tekshirish 
KMK bo‘yicha 
5-20mm dona 
o‘lchamli 
ko‘pchigan perlit 
chaqiq toshining 
zichligi 
350 
gacha 
350-
400 
400-500 
400 
gacha 
400-
800 
800- 
1100 
Tajriba eletropechida 
ko‘pchigan perlit 
shag‘alini QMQ 
bo‘yicha sinash 
Dona o‘lchami 
5mm gacha 
ko‘pchigan perlit 
qumining uyilma 
zichligi: 
(kg/m3) 
a)tajriba 
sharoitida 
b)ishlab 
chiqarish 
90 
gacha 
90-120 
120-150 
120 
gacha 
120-
130 
300-500 
QMQ bo‘yicha tajriba 
vibropechida olingan 
ko‘pchigan perlit 
qumini sinash 
Sanoat ishlab chiqarish 
sharoitida optimal 
issiqlik ishlov berish 

---

142 
sharoitida 
75 
gacha 
150 
gacha 
350 
gacha 
100 
gacha 
300
gacha 
500 gacha 
Xomashyo jinslarga qo‘yiladigan talablar jadval 1.1. da keltirilgan. A 
sinfga mansub perlit issiqlikdan himoyalovchi va konstruksion-issiqlikdan 
himoyalovchi betonlar uchun g‘ovak to‘ldiruvchi, B sinfga mansub perlit esa 
konstruksion-issiqlikdan himoyalovchi va konstruksion betonlar uchun g‘ovak 
to‘ldiruvchi olishda ishlatiladi.
Gidratlangan obsidianga bo‘sh gidratlangan massiv shisha mansub bo‘lib, 
tarkibida bog‘langan suv 0,3 dan 1% gacha tashkil etadi. Masalan obsidian
perlitli va obsidian jinslarini aylanma pechda kuydirish asosida uyilma zichligi 
100 dan 400 kg/m
3
gacha chaqir tosh va qum olinadi. Ko‘pchigan perlit chaqir 
toshining suvshimuvchanligi 1 soat davomida massa hisobida 80% dan 
oshmasligi kerak.