174
1-TAJRIBA ISHI
SINOV UCHUN O‘RTACHA NAMUNANI TANLASH
Tajriba ishlari uchun o‘rtacha namunani to‘g‘ri tanlash olingan natijalarni
analiziga ta’sir etadi, ya’ni xomashyoning butun massasining xususiyatlari
tekshirilayotgan namunaning xususiyatlariga mos kelishi zarur.
Xomashyo tashqi ko‘rinishdan bir jinsli bo‘lmay, bo‘lakli
aralashmalardan tashkil topadi. Bu xolda namunani xomashyo umumiy
partiyasining xar xil nuqtalaridan olinadi. Bunda tanlangan namuna mavjud
xomashyo partisining xususiyatlarini to‘g‘ri yoritishi va o‘rtacha namuna
vazifasini o‘tishi kerak.
Keltirilgan xomashyo partiyasidan o‘rtacha namunani olishda, partiya
to‘rtta bo‘lakka bo‘linadi va qarama-qarshi tomonidan namuna olinadi. Bu
jarayon etarli miqdordagi o‘rtacha namuna olguncha davom ettiriladi.
Tajriba ishlarini o‘tkazishda talaba xomashyo partiyasidan 3kg o‘rtacha
namuna oladi.
Yirik to‘ldiruvchilar tarkibidagi
loy va chang miqdorini aniqlash
Yirik to‘ldiruvchilar tarkibidagi loy va chang miqdorini yuvish usulida
aniqlash uchun, doimiy massagacha quritilgan, o‘lchamlari 40mm gacha
bo‘lgan to‘ldiruvchidan 5 kg, o‘lchami 40mm dan yuqori bo‘lgan
to‘ldiruvchilardan 10 kg olinadi.
Yirik to‘ldiruvchi maxsus idishlarga solinib, ustidan suv qo‘yiladi.
Suvning to‘ldiruvchi ustini berkitgan qismi 200mm dan kam bo‘lmasligi kerak.
So‘ngra yog‘och tayoqcha yordamida to‘ldiruvchi suv bilan yaxshilab
aralashtirilib qo‘zg‘otiladi va 2 minut tindiriladi, keyin to‘ldiruvchi ustida hosil
bo‘lgan loyqa to‘kib tashlanadi. Loyqa suvni to‘kishda to‘ldiruvchi ustida
kamida 30mm suv qatlami qolishi kerak.
So‘ngra to‘ldiruvchi ustiga yana suv solinadi, aralashtiriladi va to‘kib
tashlanadi. Bunday tarzda ishni bajarish to‘ldiruvchiga suv qo‘yib
aralashtirilgandatiniq holatga kelguncha davom ettiriladi.
YUvish tugagandan keyin idishdagi to‘ldiruvchi doimiy massagacha
quritiladi. Loy va chang miqdori quyidagi formuladan topiladi:
%
100
1
2
1
m
m
m
W
Dostları ilə paylaş: 
