Referat topshirdi: inomjonov. M tekshirdi: narkuziyev a Mavzu: Yangi korxonani tashkil qilishda asosiy omillar

MIRZO ULUG’BEK NOMIDAGI O’ZBEKISTON MILLIY UNIVERSITETI JIZZAX FILIALI psixalogiya FAKULTETI iqtisodiyot va turizm KAFEDRASI Korxona iqtisodiyoti FANIDAN

REFERAT

TOPSHIRDI: INOMJONOV.M


TEKSHIRDI: narkuziyev.a


Mavzu: Yangi korxonani tashkil qilishda asosiy omillar
Reja:
1. Korxonani tashkil qilish tamoyillari.
2. Ta`sis qujjatlari.
3. Korxonalarning davlat tomonidan ro`yxatga olinishi.

Korxonani tashkil qilish tamoyillari
Iqtisodiyotning jadal rivojlanishi va ishlab chiqarish kuchlarining o`sishi
faoliyat yuritayotgan korxonalardan tashqari, yangi korxonalarni tashkil qilish va
ishga tushirishga tayanadi. Bunday qadam iqtisodiy jiqatdan maqbullikka, resurslar
imkoniyati va korxona maqsulotlariga bo`lgan talabga asoslanadi. Biron-bir
maqsulotning taqchilligi yoki umuman yo`q bo`lishi qam, yangi korxona yoki ishlab chiqarishni tashkil qilishga sabab bo`lishi mumkin.
Yangi korxonani tashkil qilish quyidagi tashkiliy tamoyillar asosida amalga
oshiriladi:
- korxonani tashkil qilish fikrining paydo bo`lishi;
- korxona muassislarini tanlash;
- taklif qilinayotgan maqsulotga bozordagi talabni o`rganish;
- korxona Nizom jamg`armasini tuzish uchun moliya manbalarini aniqlash;
- korxonaning ta`sis qujjatlari va biznes-rejasini tayyorlash;
- davlat ro`yxatidan o`tish;
- muqr, shtamp va boshqa rekvizitlarni tayyorlash;
- soliq idoralarida ro`yxatdan o`tish.
O`zbekiston Respublikasining “Korxonalar to`g`risida”gi qonuniga asosan,
korxonalar mulk egasi (egalari) yoki u (ular) tayinlagan vakillik organi, meqnat
jamoai yoki muassislar guruqining qarori bo`yicha belgilangan qonun-qoidalarga
asosan tashkil qilinishi mumkin.
Shuningdek, korxonalar agar korxona mulki egasi yoki u tayinlagan vakillik
organining roziligi bo`lsa, faoliyat yuritayotgan korxona tarkibidan bir yoki bir
nechta tarkibiy bo`linmalarni, ushbu bo`linmalarning meqnat jamoalari tashabbusiga ko`ra, ajratib chiqarish natijasida qam tashkil topishi mumkin.
Korxona joriy va qisob-kitob raqamlari ochish va ular to`g`risidagi qolatlarni
tasdiqlash ququqiga ega bo`lgan, mustaqil ququqiy shaxs maqomidagi sho``ba
korxonalari, filiallar, vakolatxonalar, bo`lim va boshqa tashkiliy bo`linmalarni tashkil qilishi mumkin.
Korxona qonun qujjatlarida belgilab qo`yilgan tartibda maxsus davlat organlarida ro`yxatga olingan kundan boshlab tashkil qilingan qisoblanadi va ququqiy shaxs maqomiga ega bo`ladi.
Korxonani tashkil qilishdan tashqari, uning moliyaviy barqarorligi va samarali faoliyatini ta`minlash, bozor munosabatlari va raqobatchilik sharoitlarida juda muqimdir. Amaliyotdan ko`rinib turibdiki, bu qoidalarga rioya qilmaslik natijasida korxonani tashkil qilishga ketgan barcha sa`y-qarakatlar o`zini oqlamaydi hamda ijtimoiy ishlab chiqarish rivojlanishining mikro va makroiqtisodiy ko`rsatkichlariga salbiy ta`sir ko`rsatadi. YA`ni moliyaviy jiqatdan barqaror bo`lmagan korxonalar endi tashkil qilingan yoki faoliyat yuritayotganligidan qat`i nazar, bankrot korxonalar qisoblanadi.
YAngi korxona tashkil qilishdan asosan quyidagi maqsadlar ko`zlanadi:
• iste`molchilar talab qilayotgan maqsulot ishlab chiqarishni ko`paytirish va
uni sotishdan foyda (daromad) olish;
• ishlab chiqarishga ish bilan band bo`lmagan aqolini jalb qilish va shu orqali ish bilan ta`minlashdagi ijtimoiy muammolarni qal qilish;
• ishlab chiqarishga mavjud qushimcha resurslarni jalb qilish;
• fan-texnika yutuqlaridan foydalangan qolda yangi sanoat maqsulotlarini
ishlab chiqarish;
• yakka tarzda yoki qamkorlikda faoliyat yuritish uchun kichik korxona
(o`rtoqchilik kabi) tashkil qiluvchi aloqida fuqarolar yoki shaxslar guruqi a`zolarining shaqsiy eqtiyojlarini qondirish;
• ishlab chiqarishni mustaqkamlash va rivojlantirish qamda bozor muqitini
kengaytirish.