AMALIY ISHI № 3
MAVZU: Bitta parametrga bog‘liq bo‘lgan bog‘lanishlar
Reja:
1 Bitta parametrga bog‘liq bo‘lgan bog‘lanishlar uchun:
a) Tanlab olingan nuqtalar usuli
b) O‘rta qiymatlar usuli
c) Eng kichik kvadratlar usuli bilan aniqlash
2. Xisoblash algoritmining blok sxemasi tuzish.
3. Dasturiy ta’minot yaratish
26 Misol. Non korxonasida 4 soatlik ish kunida ishlab chiqarilgan maxsulotlar xaqida quyidagi ma’lumotlar berilgan bo‘lsin.
Ish vaqti (xi)
|
0
|
2
|
2.5
|
3.5
|
4.5
|
7
|
Maxsulot miqdori (yi)
|
0
|
70
|
220
|
304
|
365
|
490
|
Bitta parametrga bog‘liq bo‘lgan bog‘lanishlar
uchun tanlab olingan nuqtalar usuli
Ilmiy texnika va iqtisodiy jarayonlarni taxlil qilishda, bu jarayonlarni ifodalovchi qonuniyatlarni aniqlash, ularga ta’sir etuvchi asosiy faktorlar (omillar) xamda natijaviy faktor bilan ta’sir etuvchi faktor orasidagi bog‘lanishlarni aniqlash extiyoji tug‘iladi.
Faraz qilaylik, bizga xi (i=1,n) vaqtda olingan yi natijalar ma’lum bo‘lsin.
xi
|
x1
|
x2
|
…
|
xn
|
yi
|
y1
|
y2
|
…
|
yn
|
Ular orasidagi y=f(x) bog‘lanishni talab etiladi. Buning uchun tanlab olingan nuqtalar usulidan foydalanamiz. Berilgan ma’lumotlarni sonlar o‘qida tasvirlab olamiz. Nuqtalarni joylashishiga qarab, to‘g‘ri chiziq yoki egri chiziq o‘tkazamiz. So‘ngra shu chiziqlardanbitta ixtiyoriy nuqta olamiz va uni koordinatalarini aniqlaymiz. Bu nuqtalar chiziq tenglamasini qanoatlantiradi. Shu tenglamadan noma’lum parametr xisoblanadi
Bitta parametrga bog‘lik bo‘lgan bog‘lanish uchun
o‘rta qiymatlar usuli
Bitta parametrga bog‘lik bo‘lgan bog‘lanish
uchun eng kichik kvadratlar usuli
Eng kichik kvadratlar usuli
Bu usulda a parametrning kiymatini
shartidan foydalanib topamiz. Ya’ni
Quyidagicha funksiya kiritamiz.
(1)
(1) ni minimal qiymatlarini topish, undan a parametr bo‘yicha xususiy xosila olamiz.
deb oalamiz. U holda
Tenglamani soddalashtirib a ni topamiz.
Dostları ilə paylaş: |
