Reja: Aniqlovchi To‘ldiruvchi



Yüklə 22,54 Kb.
səhifə2/7
tarix16.09.2023
ölçüsü22,54 Kb.
#144306
1   2   3   4   5   6   7
GAPNING IKKINCHI DARAJALI BO

5) sifatdosh bilan: Unda dam oladigan va yo tunab qoladigan manzil yo‘q. (K.Yashin). Aytar so‘zni ayt, aytmas so‘zdan qayt. (Maqol).
6) ravish bilan: Ko‘p befoyda narsalarni o‘rganganingdan ko‘ra senga doimo xizmat qiladigan besh-o‘nta yaxshi o‘gitni bilganing ma’qulroq. (Seneka).
7) taqlid so‘z bilan: G‘ir-g‘ir mayin bahor shamoli. (Oybek). Bir gala o‘rdak kanal bo‘yiga tushdi. Bularning g‘aq-g‘uq ovozi ancha vaqtgacha bosilmadi. (S.Ahmad).
Sifatlovchi ba’zan so‘z birikmasi bilan ham ifodalanadi. Masalan: Qarama-qarshi turgan ikki eshikning birini shaxt bilan ochdi... (P.Qodirov). Dunyoda xushfe’l, olijanob, hamisha ezgu niyat bilan ish qiladigan odamlar juda ko‘p (O.Husanov).
Sifatlovchi vazifasini gapga teng predikativ birliklar ham bajarishi mumkin: Himmati zo‘r kishining qimmati zo‘rdir. («Oz-oz o‘rganib dono bo‘lur»). 
2. Qaratqich aniqlovchi
Bu aniqlovchi ot yoki otlashgan so‘z bilan ifodalangan bo‘lakka muvofiqlashuv yo‘li bilan bog‘lanib, o‘zi ifodalayotgan shaxs yo predmetga boshqa bir shaxs yoki predmetning qarashli, tegishli ekanini bildiruvchi aniqlovchining bir turidir. U kimning? nimaning? qayerning? so‘roqlaridan biriga javob bo‘ladi.
Qaratuvchi bog‘lanib kelgan so‘z qaralmish deb yuritiladi.
Qaratuvchi quyidagicha ifodalanadi:
1) ot yoki ot o‘rnida qo‘llanadigan olmosh bilan: Tip-tiniq fazoning bir burchida turnalar karvoni ko‘rindi. Zum o‘tmay ularning o‘ychan sadolari havoni to‘ldirdi... (O‘.Hoshimov).
2) harakat nomi bilan: U bilan uchrashishning ming xil yo‘lini izladi. (S.Ahmad). Ovora bo‘lmoqning nima zarurati bor? (A.Qodiriy).
3) otlashgan sifat bilan: Nomardga ishi tushmagan mardning qadrini bilmas. (Maqol). Tekinning minnati ko‘p, mehnatning ziynati ko‘p. (Maqol). Qo‘rqoqning ko‘zi katta, ahmoqning so‘zi katta. (Maqol).

Yüklə 22,54 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin