Reja: Azotli o‘g‘itlar

е
zligi ham pasaya boradi. 
Pishib 
е
tilgan
, quruq 
urug’larda nafas olish tеzligi juda past, unayotgan urug’larda esa juda faol 
bo’ladi. Masalan tarkibida 1012% suvi bo’lgan bir kilogramm arpa urug’i bir 
sutkada 0,3 - 0,4 mg CO
2
 
ajratadi. To’la bo’rtgan va unayotgan urug’larda esa 
nafas olish t
еzligi 10 ming martadan yuqori bo’ladi [12,15,16].
 
Umuman o’simliklarning nafas olish tе
zligi ichki va tashqi omillar ta'siriga 
bog’liq.
 
 
Kislorodning miqdori. Nafas olish jarayoni uchun kislorodning miqdori eng 
muxim omillardan biri hisoblanadi. Havo tarkibidagi kislorod (21%) 
o`simliklarning erkin nafas olishiga to`la etarli bo`lib, hatto uning miqdori 9% 
gacha kamaysa ham o`simliklarga zararli ta`sir qilmaydi. Faqat atmosferada 
kislorod miqdori 5% ga tushgandan so`ngina uning etishmasligi sezila 
boshlaydi. 
O`simlik to`qimalaridagi kislorod miqdori atmosfera tarkibidagi kisloroddan 
kamroq bo`lib, o`zgarib turadi. Masalan, qand lavlagisining barg 
to`qimalarida bu ko`rsatkich miqdori bir sutka davomida 7,1% dan 17,4% 
gacha o`zgaradi. Demak atmosferadagi kislorod o`simliklar uchun to`la etadi. 
Ammo ildiz tizimi joylashgan tuproqda tez-tez kislorod etishmaslik hollari 
sodir bo`lishi mumkin. Ayniqsa, strukturasi buzilgan, chirindi (gumus) 
moddalari kam, suv bosib uzoq muddatga saqlanib qolgan qatqaloq hosil 
bo`lgan yerlarda kislorodning tuproq zarrachalari orasiga kirib turish jarayoni 
buziladi va ildizlar uchun anaerob sharoit yuzaga keladi. Ildiz tizimi joylashgan 
tuproq muhitida kislorodning etishmasligi, anaerob nafas olish o`rniga bijg’ish