Reja: Birikmalar va ularning turi

YELIMLANGAN BIRIKMALAR
Konstrukstion materiallarni biriktirishda elimlardan foydalaniladi. Bunday birikmalarning mustaxkamligi elimlanayotgan detallarning materialiga, elimlanadigan yuzaning xolatiga, uning tozaligiga va elimning turiga bog’liq. Elimlanayotgan yuza benzin yoki asteton bilan tozalangan bo’lishi kerak. Sanoatda qo’llaniladigan elimlar quyidagilar: БФ, БС, ВК, ФЛ 4, ЭД 20 va x.k.
Bu xil birikmalar quyidagi afzalliklarga ega:

• 
  xar xil materialdan yasalgan detallarni mustaxkam biriktirishi mumkin;
  
• 
  yupqa detallarni puxta biriktirish mumkin;
  
• 
  elimlangan joy juda xam jips bo’ladi;
  
• 
  kuchlanishning konstentrastiyasi bo’lmaydi va x.k. Elimlangan birikmalarning kamchiliklari:
  
• 
  issiqlikka bardoshligi o’ta kichik;
  
• 
  mustaxkamligi elimlangan yuzalar tozaligiga va ishlash sharoitiga bog’liqligi va x.k.
  

Elimlangan birikmalar asosan elektrotexnika sanoatida, aviastiyada va x.k joylarda qo’llaniladi.
KAVSHARLI BIRIKMALAR
Kavsharli birikmalar deb detallarni kavshar orqali biriktirishga aytiladi. Buning uchun kavshar bilan biriktirilayotgan detalning ustki qismi xo’llab chiqiladi. Kavshar qotganda ikkita detal o’zaro diffuziyaga kiradi va mustaxkam birikma xosil qiladi (1shakl). Kavsharlanayotgan joyni kisloroddan ximoya qilish uchun flyusdan foydalaniladi.

49-shakl.
Kavsharlangan detallarni mustaxkamlik sharti quyidagicha:
F
 
A
bu erda Akavsharlangan qism yuzasi.
Xulosa
Respublikamizdagi iqtisodiy, siyosiy va badiiy madaniyat tizimlarida ro‘y berayotgan o‘zgarishlar har bir shaxs uchun, uning turmushining barqaror bo‘lishi uchun katta imkoniyatlar tug‘diradi. Respublikamiz Prezidenti ko‘rsatib berganidek, «...Mamlakatni modernizatsiya qilish va aholiga munosib sharoit yaratib berish borasida o‘z oldimizga qo‘ygan maqsad va vazifalarimiz hamda mintaqa va jahon bozorlarida ro‘y berayotgan o‘zgarishlar, kuchli talab va raqobat iqtisodiy islohotlarni yanada chuqurlashtirishni ob’ektiv shart qilib qo‘ymoqda» . Bunday shartlardan biri – jamiyatdagi muammolarga ilmiy yondashishdir. Bu yondashuvda mazkur fan muhim o‘rin tutadi.
Shuni alohida ta’kidlash joizki, chizmachilik faning rivojlanishida Sharq olimlarining buyuk mutafakkirlarining o‘rni beqiyosdir. Yurtimizda yaratilgan qadimiy inshootlar, noyob tasviriy, me’moriy asarlarga maftun bo‘lib qolarkanmiz, shunday yuksak badiyatni bunyod etgan me’mor, musavvir va haykaltaroshlarning san’ati, mahoratidan qalbimizda iftixor xissiyotlari uyg‘onadi. Buyuk vatandoshimiz Muhammad Muso al-Xorazmiy ko‘plab fanlarning rivojlanishiga asos solganlar. Xorazmiy o‘zinig xayoti davomida algebra, astranomiya, geografiya geometriya va boshqa fanlarga ulkan xissa qo‘shgan.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

1.Iosilevich G.B., Lebedev P.A., Strelyaev B.C. Prikladnaya mexanika". M. Mashinostroenie. 1995 g.
2. Sulaymonov I. "Mashina detallari". Toshkent. "O’qituvchi". 1991 i.
QO’ShIMChA ADABIYoTLAR
Z.Dunaev P.F., Lelikov O.P. Konstruirovanie uzlov i detaley mashin.
Moskva 1985 g.
4. Ivanov M.N. Detali mashin. Moskva 1984 g.