Reja: I. Umumiy fizika (Molekulyar fizika) fanining predmati, maqsad va vazifalari. Fanning boshqa fanlar bilan aloqasi. Talabalar bilimiga qo‟yiladigan talab. II. Umumiy yuklama va baholash mezoni. III


Jozef  Lui  Gey-Lyussak  (1778-1850)



Yüklə 1,16 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə11/21
tarix27.04.2022
ölçüsü1,16 Mb.
#56471
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   21
1-Mavzu

Jozef  Lui  Gey-Lyussak  (1778-1850).          1802  yil  J.  Daltondan  bexabar  xolda 

o‗zgarmas bosimda gaz hajmining  bog‗liqligini fransuz fizigi va ximigi Jozef Lui Gey-

Lyussak  (1778-1850)  tomonidan  ochildi,  lekin  bu  kashfiyot  nazariy  jihatdan  J.  Dalton 

gaz  nazariyasida  tushuntirilgani  uchun  Gey-Lyussak  qonuni  eksperimental  qonun 

sifatida qabul qilindi.  

1811 yil italyan fizigi va ximigi Amedeo Avogadro (1776-1856) atom-molekulyar 

nazariyasini  rivojlantirib,  bir  xil  temperaturda,  bir  xil  bosimda  va  teng  xajmlrdagi 

gazlardagi  molekulalar  soni  bir  xil  buladi  deb  aytdi.  Bu  son  fizikada  Avogadro  soni 

6,02/1023  mol-1  dan  yuritiladi.  Avogadro  bir  xil  element  molekulasi  bir  qancha 

atomlardan  tarkib  topganligini  ham  aytib  o‗tadi,  bu  bilan  u  Gey-Lyussakning 

eksperimental  qonunini  atom-molekulyar  nazariyasi  bo‗yicha  tushuntirilishida  yordam 

beradi.  

Jon Dalton, Bersellius va boshqalar fanda Avogadroni bu nazariy kashfiyotini ham 

tan olmadilar va natijada ximiyada atomistikaning rivojlanishi 19 asrning 60 yillarigacha 

orqaga  surildi.  Jerar  (1816-  1850)  va  italyan  ximigi  Kanpitssыro  (1826-1910)  lar 

tomonidan  Avogadro  soni  tajribada  tasdiqlanganidan  so‗ng  Avogadroning  atom-

molekulyar  nazariyasi  ximiyada  rivojlandi  va  uni  fizikada  qullanilib  issiqlikning 

molekulyar-kinetik  naziriyasining  rivojlanishiga  olib  keldi  hamda  Klauzius  gazlarning 

kinetik nazariyasi formulasini 1857 yili berdi. Demak Joul va boshqa olimlar issiqlik bu 

kinetik energiyaning bir ko‗rinishidir. Energiya ning saqlanish  qonuni klassik mexaniqa 

tushunchasidan  harakatdagi  molekula  va  atomlar  bir-birlariga  tortilish  va  itarish 

kuchlaridan  tashkil  topgan  bu  energiyaning  saqlanish  qonunining  bir  ko‗rinishidir. 

Demak  hulosa  qilib  aytganda,  gazlarning  molekulyar-kinetik  nazariyasi  klassik 

mexaniqa qonunlariga asaoslangan bo‗lib shu qonuniyat asosidq tushuntirilqr edi.  




Yüklə 1,16 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   21




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin