Reja: I. Umumiy fizika (Molekulyar fizika) fanining predmati, maqsad va vazifalari. Fanning boshqa fanlar bilan aloqasi. Talabalar bilimiga qo‟yiladigan talab. II. Umumiy yuklama va baholash mezoni. III


V. To„qnashuv jarayoni absalyut elastik tarzda kechadi



Yüklə 1,16 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə21/21
tarix27.04.2022
ölçüsü1,16 Mb.
#56471
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   21
1-Mavzu

V. To„qnashuv jarayoni absalyut elastik tarzda kechadi; 

Bir-biri bilan to‗qnashuvchi ikki molekulani xuddi bilyard toshlari kabi shar shaklidagi 

absalyut qattiq  jismlar  deb  hisoblanadi  (1.4-rasm). Chunki, molekulalar  to‗qnashganda 

energiya  va  impulsning  saqlanish  qonuni  to‗la  bajariladi.  Masalan,  idish  devoriga 

urilgan molekula xuddi shunday tezlik bilan undan sapchiydi.  

Shuni  ham  eslatib  o‗tish  kerakki,  ancha  katta 

temperaturalarda  harakatlanayotgan  molekulalar  to‗qnashishi 

noelastik bo‗lib, energiyaning bir qismi atomni uyg‗onishiga sarf 

bo‗ladi.  Lekin,  bu  hodisa  ancha  yuqori  temperaturalarda  sodir 

bo‗lib,  u  haqda  atom  va  kvant  fizikasida  tanishiladi.  Shunday 

qilib,  molekulyar  kinetik  nazariyaga  asosan,  atom  va 

molekulalar  o‗zaro  va  idish  devorlariga  absalyut  elastik 

to‗qnashadi.  

 

1.4-rasm 

Itarishish  kuchlari  molekulalarning  idish  devorlari  va  bir-biri  bilan  o‗zaro 

to‗qnashishida  namoyon  bo‗ladi.  Biz  keyinchalik  molekulalar  o‗zaro  to‗qnashishda 

o‗zini gazning kiyomviy tarkibiga bog‗liq bo‗lgan   d diametrli absolyut elastik sharlar 

kabi  tutishini  ko‗rib  o‗tamiz.  Molekulaning  bu  effektiv  diametri  molekulalar  orasida 

itarishish  kuchlari  mavjudligidan  dalolat  beradi.  Agar  bu  kuchlar  bo‗lmaganda  edi, 




 

14 


 

molekulalar  hohlagancha  kichik  masofalargacha  yaqinlashishlari  mumkin  bo‗lardi. 

Xaqiqatda  ma‘lum  bo‗ldiki,  turli  gazlar  molekulalarining  effektiv  diametrlari  10

-10


  m  

tartibidagi kattalik ekan. 



 

 

 



 

Yüklə 1,16 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   21




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin