Donnan potensiali. Donnan muvozanati - fazalardan biridagi zaryadni zarrachalarning, boshqa
bir fazaga o’ta onmasnigi tufayli fazalar o’rtasida yuzaga keladigan ionlar
muvozanatining bir turidir. Faraz etaynik, elektrol itga o’tkazuvchan membrana
bilan ajratib qo’yingan ikkita suv faza mavjud bo’lib, ularda A
+
V
-
elektrolit
eritingan. Fazalarning birida (2-fazada) muqimnashgan musbat Q zaryadlar
mavjud bo’lib, ular membranadan o’ta onmaydi. Muvozanat sharoitida, muayyan
bir harakatchan ionning ikkana (1,2) eritmalardagi elektrokimeviy potensiallari bir
xil bo’ladi:
RTlnC A1 + ZF
1 = RTlnC A2 + ZF
2 va RTlnC B1 + ZF
1 = RTlnC B2 + ZF
2 Muvozanat shartidan kelib chiqib, potensiallar farqi uchun hosil qininadi:
1
2
2
1
2
1
RT F C C RT F C C A A B B ln
ln
Mazkur tengnama, membrana muvozanat potensialining Nernst tengnamasi
deb atanib, u membranadagi muvozanat potensialining fazalardagi elektrol it
konsentrasiyalari nisbati bilan benginanishini ko’rsatadi. Kationlar A
+
nining esa
tuban mi=dori bilan kompensasiyananadi. Bunday vaziyatda, donnan potensiallar
farqi paydo bo’lib, u teng bo’ladi:
D =
2 -
1
RT F C C A ln
2
0
, bu yerda S A2 < S. dir. Ikkinchi fazada to’pnangan V 2 - anionlari
konsentrasiyasi, suvni eritmadagi elektrol it konsentrasiyasidan oshganda, mazkur
potensian katta qiymatlarga erishishi mumkin.
