Reja: Kirish bólimi
Yüklə 39,17 Kb.
|
|
Tema:Mutaxassis tarixi Reja: Kirish bólimi Asosiy bólim Mutaxassis--- Tálim metodi haqida tushincha Klaster metodining mazmun mohiyati Yakuniy bólim Foydalanilgan adabiyot. Kirish
O‘quv fanining dolzarbligi va oliy kasbiy ta’limdagi o‘rni. Ushbu fan o‘zbek mumtoz adabiyotining dolzarb muammolari, adabiy-madaniy muhit haqidagi qarashlar va ularga munosabat, o‘zbek mumtoz adabiyotiga kirish, mumtoz poetika, tarixiy-adabiy jarayonning taraqqiyot qonuniyatlari va ijtimoiy muhit bilan bog‘liqligi, jadidchilik harakatining adabiyotdagi ifodasi o‘laroq dunyoga kelgan milliy uyg‘onish adabiyotining xos xususiyatlari kabi masalalarga doir ma’lumotlarni qamrab oladi. Ta’lim metodini(usulini) - ta’lim oluvchi va ta’lim beruvchining ma’lum maqsadga qaratilgan, birgalikdagi faoliyatini tashkil qilishning muayyan tizimga va tartibga solingan yo‘l-yo‘rig‘i sifatida ta’riflash mumkin. Ta’lim modelini, esa bir yoki bir nechta ta’lim metodlari yordamida amalga oshiriladigan ta’lim jarayoni amalga oshirish tuzilmasi, deb qarashimiz mumkin. Ta’lim metodi -bu ta’lim oluvchi va ta’lim beruvchining ma’lum maqsadga qaratilgan, birgalikdagi faoliyatini tashkil qilishning muayyan tizimga solingan yo‘l-yo‘rig‘i. “Metod” yunoncha soz bolib “ yol” manosini anglatadi. Talim metodi talim jarayonida oqituvchi va oquvchilarning aniq maqsadga erishishiga qaratilgan birgalikdagi faoliyatlarining usulidir. Talim metodlari oqitishning oz oldiga qoygan maqsadlariga erishish usullari hamda oquv materialini nazariy va amaliy jihatdan yonaltirish yollarini anglatadi. Oqitish metodlari talim jarayonida oqituvchi va oquvchi faoliyatining qanday bolishi, oqitish jarayonini qanday tashkiletish va olib borish kerakligini hamda shu jarayonda oquvchilar qanday ish-harakatlarni bajarishlari kerakligini belgilab beradi. Talim metodlarini tasniflashni koplab olimlar turlicha bayon etib, oz tasniflarini bayon etishgan. Quyida bu tasniflarni korib chiqamiz. I.Y.Lerner va M.N.Skatkin oqitish metodlarini quyidagilarga ajratadilar: - tushuntirish; - reproduktiv metod; - muammoli bayon qilish metodi; - qisman izlanish metodi; - tadqiqot metodi. S.I.Perovskiy vaY.Y.Golant tasnifi: - faol; - passiv. Y.K.Babanskiyning tasnifi: - oquv-tarbiya ishlarini tashkil etish va amalga oshirish; - nazorat va ozini-ozi nazorat qilish metodlari; - bilishga doir oyinlar, oquv munozaralari, qiziq vaziyatlarni vujudga keltirish, ragbatlantirish, tanbeh berish va nazorat metodlari. M.A.Danilov va B.P.Yesipning tasnifi malum turdagidarslarda qoyiladigan vazifalarga bogliqdir: 1. Bilimlarni bayon qilishda: hikoya tushuntirish, maruza, suhbatlar, korsatmali qollanmalarni namoyish etish. 2. Oquvchilarda konikma va malakalarni shakllantirish: mashqlarni shakllantirish va amaliy ishlar. 3. Bilim, konikma va malakalarni tekshirish – joriy kuzatishlar, ogzaki sorash, yozma va amaliy nazorat ishlari. Yuqoridagi olimlarning tasniflashlarini organib chiqib, umumlashtirgan holda quyidagicha tasniflashni taklif etamiz. Metodlar bir qancha asosiy guruhlardan iborat bolib, ularning har biri oz navbatida kichik guruhlar va ularga kiruvchi alohida metodlarga bolinadi. Oquvbilish faoliyatining tashkil etilishi, oquv axborotlarining uzatilishi, qabul qilinishi, anglab olinishi, yodda saqlanishi, ozlashtirilgan bilimlarning amaliyotda qollanilishini taminlash, amaliy konikma va malakalarni shakllantirishga xizmat qilishiga kora talim metodlarini quyidagi guruhlarga ajratish mumkin: Mutaxassis (bitiruvchi mutaxassis) — maxsus oʻquv dasturini oʻzlashtirganidan keyin talaba tomonidan olingan malaka. Muayyan mutaxassisliklarda oʻz nomi bor (masalan, shifokor, farmatsevt, kimyogar, xoreograf va boshqalar). Mutaxassislik-oliy taʼlim darajasi, undan soʻng mutaxassisning malakasi (darajasi) beriladi. Boloniya jarayonida ishtirok etish qoidalari bilan bogʻliq holda, yaqin yillarda yagona Yevropa oliy taʼlimi dasturida ishtirok etuvchi mamlakatlar universitetlariga abituriyentlar uchun „mutaxassis“ malaka darajasi oʻz faoliyatini toʻxtatadi, oliy taʼlimning ilmiy darajalari qoladi: bakalavr, magistr Rossiyada „mutaxassis“ darajasini (malakasini) olish uchun oʻqitish dasturining normativ muddati kamida besh yil (taʼlim toʻgʻrisidagi yangi qonunga muvofiq, taʼlim dasturlari boʻyicha oʻqish muddati Federal davlat taʼlim standartlari bilan belgilanadi). Malaka davlat attestatsiya komissiyasining yigʻilishida diplom loyihasini yoki diplom ishini himoya qilish natijalari boʻyicha beriladi va magistratura va aspiranturaga kirish huquqini beradi. Bir qator tibbiy mutaxassisliklar uchun (umumiy tibbiyot, farmatsevtika, tibbiy-profilaktika, pediatriya, stomatologiya) davlat, munitsipal tashkilotda maʼlum bir lavozimni egallashning qoʻshimcha sharti rezidenturani muvaffaqiyatli tugatish hisoblanadi. Rossiya prezidenti Vladimir Putin ayrim mutaxassisliklar boʻyicha magistratura va bakalavriat dasturlariga boʻlinish zarurligini shubha ostiga qoʻydi. U eski tizimni, xususan, ayrim fanlarning oʻqituvchilari uchun qayta tiklashni taklif qildi. SSSR parchalanib ketganidan keyin yangi talqinda paydo boʻlgan „mutaxassis“ malakaviy darajasi sobiq SSSRda boʻlgan „mutaxassis“ malakaviy darajasidan farq qiladi. SSobiq SSSRda oliy oʻquv yurtlarida oʻqish kursi (4-6 uchun moʻljallangan, asosan 5 yil) davlat imtihonlarini topshirish yoki diplom loyihalarini (ishlarni) himoya qilish bilan yakunlangan. 1964-yilda SSSR oliy oʻquv yurtlarida kunduzgi boʻlimda oʻqish muddati quyidagicha belgilandi: Mutaxassisliklar guruhlari boʻyicha oliy taʼlim muassasalarida toʻliq vaqtda oʻqitish muddati Muhandislik-texnik, muhandislik-iqtisodiy 5 yil, Agronomiya, zootexnik, o'rmon xo'jaligi 4 yil 4 oy, veterinariya 5yil, barcha universitet (huquqshunoslik, jurnalistika, tarixdan tashqari) 5yil, kredit-moliya, buxgalteriya-statistika, tovarshunoslik, kutubxonashunoslik, bibliografiya, jurnalistika, huquqshunoslik, tarix 4yil, xalqaro iqtisodiy munosabatlar, xalqaro munosabatlar 5 yil, tibbiyot 5yil 6 oy, farmatsevtika, stomatologiya 4 yil 6 oy, jismoniy tarbiya va sport 4yil, rejissorlik, musiqa ijrochiligi 4 yil 6 oy, tasviriy san’at – 5 yil, aktyorlik, san’atshunoslik, madaniy-ma’rifiy – 4 yil. Bir yil o'tgach, ta'lim muddati oshdi — mutaxassisliklar bir qator (jismoniy-muhandislik, fizik-kimyoviy, kibernetika, radioelektronika va asbobsozlik, mashinasozlik dinamikasi va kuch, kema qurish va aviatsiya, dengiz yo'llarida kema qurilishi, arxitektura) uchun 5 yil va 6 oy. Universitetning barcha mutaxassisliklari boʻyicha kunduzgi boʻlimlarda oʻqish muddati 5 yil etib belgilandi. Shunday qilib, 1963-yil sentabr oyida M.V.Lomonosov nomidagi Moskva davlat universitetida 5 yillik kunduzgi ta'lim davri tashkil etildi. Mutaxassis - Lotin tilidan pertutusa mutaxassis bu a tajribali, tajribali yoki bilimdon kishi birida fan yoki san'at . Mutaxassis - bu mutaxassis uning bilimlari tufayli mojarolarni hal qilishda maslahat manbai bo'lib xizmat qiladigan muayyan mavzuda. Inson sinov topish mumkin sud ekspertlari (sudya tomonidan tayinlanadi) va partiya ekspertlari (jalb qilinganlar tomonidan taklif qilingan). Ushbu mutaxassislar o'zlarining muammolari bo'yicha ixtisoslashgan bilimlarini taqdim etadilar. Mutaxassis oliy ma'lumotga ega va qasam asosida tashkil etilgan ma'lumotlarni taqdim etadi. Bu shuni anglatadiki, ekspert taxmin qilmaydi yoki o'z fikrini bildirmaydi, aksincha uning tadqiqotlariga ko'ra chalkash yoki murakkab vaziyatni tushuntiradi. Shu tarzda, sudya qarorni chiqarishda unga sabablar yoki dalillar keltiradigan ma'lumotlarni oladi. Xususan, sud eksperti u nafaqat ma'lum bir masala bo'yicha ekspert sifatida akkreditatsiya qilingan rasmiy malaka darajasiga ega bo'lishi, balki talab qilinadigan har qanday sud tartibida asosiy shaxs bo'lishi kerakligini ham belgilab qo'yishi kerak. Nima uchun? Chunki u hukmning sezilarli darajada bog'liq bo'lishiga va shu bilan birga sudlanuvchining aybsizligi yoki aybiga aniqlik kiritadi va isbotlaydi. Tergovning aniq bir sohasidagi ayrim ixtisoslashgan politsiya xodimlari va sud-meditsina shifokorlari sud jarayonida eng muhim mutaxassislardan biriga aylanishadi. Mutaxassis shuningdek sinonim sifatida ishlatiladi texnik muhandis , ichida professional muhandislik . Masalan: "Xuan o'n yil oldin mutaxassis sifatida bitirgan va shundan beri u Sevilidagi kompaniyada ishlaydi", "Menejer menga boshqa mutaxassisni yollash niyatida ekanligini aytdi". Ko'pchilik ushbu turdagi mutaxassislardir. Shunday qilib, eng ko'p uchraydiganlar orasida agronomlar, sanoatchilar, o'rmonchilar, kompyuter olimlari bor ... U Perito Moreno muzliklari , boshqa tomondan, u Argentina provinsiyasida joylashgan Santa Cruz ichida Patagoniya . O'rmon va tog'lar bilan o'ralgan go'zal go'zalligi uchun dunyodagi eng muhim muzliklardan biri hisoblanadi. U Perito Moreno muzliklari Bu eng asosiy diqqatga sazovor joylardan biridir Argentina. Los Glaciares milliy bog'i ichida bu ulkan muz massasi joylashgan, uning uzunligi 30 kilometr, maydoni 250 kvadrat kilometr va qalinligi 60 metr. Uning qiziquvchanliklaridan biri bu erda yashaydigan hasharot bo'lib, u faqatgina 15 millimetrni o'lchaydigan Patagonia ajdaho yoki And marvaridi deb nomlanadi. Mutaxassis Va nihoyat, bu provinsiyadagi Italiya shaharchasi Salerno mintaqasida Kampaniya , bu atigi 1000 dan ortiq aholiga ega. 44 kvadrat kilometr ushbu villaning yuzasini tashkil etadi, u boshqa joylar kabi, avvalambor, uning tabiiy go'zal tabiiy joylari borligi bilan tanilgan. Shu bilan birga, atrofda katta badiiy va tarixiy ahamiyatga ega yodgorliklar, shuningdek, ajoyib italyan oshxonasi sizni hayratga solishi mumkin bo'lgan restoranlar mavjud. Malakali mutaxassis tayyorlash amaliyotga bog'liq Universitetning media nazariyasi va amaliyoti kafedrasida faoliyat koʻrsatayotgan 34 nafar professor-oʻqituvchining teng yarmi amaliyotchilar. O'zbekistonda hech bir mafkura hukmron bo'la olmaydi. Ushbu holat O'zbekiston Respublikasi Konstitusiyasining 12-moddasida ham o'z ifodasini topgan. Bu haqda birinchi Prezidentimiz I. A. Karimov 1993 yildayoq «Hech qaysi mafkura davlat mafkurasi maqomiga ko'tarilishi mumkin emas. Bu konstitusiyaviy qoida bizning oldimizga milliy istiqlol mafkurasini yaratish vazifasini qo'yadi» 1, deb ta'kidlagan edi. Birinchi Prezident Islom Karimovning 1998 yil Tafakkur jurnali bosh muharriri bilan suhbatidan Jamiyat mafkurasi xalqni - xalq, millatni - millat qilishga xizmat etsin, 2000 yil Fidokor gazetasi muhbiri bilan savol- javoblarida Milliy istiqlol mafkurasi - xalq e'tiqodi va buyuk kelajakka ishonchdir nomli maruzalarida va shu yili chop etilgan Milliy istiqlol goyasi: asosiy tushuncha va tamoyillar risolasida milliy goya asoslab berildi yil 23-avgust kuni xalq talimi tizimini rivojlantirish, pedagoglarning malakasi va jamiyatdagi nufuzini oshirish, yosh avlod manaviyatini yuksaltirish masalalariga bagishlangan videoselektor yigilishida Yurtboshimiz Shavkat Mirziyoyev maktablardagi manaviy-marifiy ishlarni yangicha asosda tashkil etish, Milliy goya, Odobnoma, Dinlar tarixi, Vatan tuygusi kabi fanlarni birlashtirgan holda, yagona Tarbiya fanini joriy qilish zarurligini takidlab ottilar. Ammo besh qoʻl barobar emas. Jurnalistikani hoyu havas uchun tanlaydigan, jurnalistlikni mikrofon koʻtarib, kamera qarshisida chiroyli koʻrinishdan iborat, deb oʻylaydigan yoshlar, afsuski, kam emas. Oʻqituvchilarning: “Avval matbuot nashriga bor, matn tuzishni, fikringni ifoda etishni oʻrgan”, deyishiga qaramay, birinchi kursdanoq televideniyega yuguradi. Shunday talabalarni koʻrgan, teleradiokanallarda ishlaydigan hamkasblarim menga: “Talabalarga nima oʻrgatasizlar, oddiy matn tuzishni ham bilishmaydi-ku” desa, mulzam boʻlib ketaman. Baʼzan kimdir tahrir qilib bergan bitta maqolasi qaysidir gazetada chop etilgandan keyin “boʻldi, ustozsiz ham oʻzim eplayman”, deydigan, oʻzini har eshikka uradigan talabalar ham yoʻq emas. Ularning ortidan turli tadbirlar, uchrashuvlarda tayyorlayotgan mutaxassislarimizning hozirgi talabga javob bermasligi haqida eʼtiroz eshitamiz. Bu gaplarda jon boʻlsa-da, ochigʻi, shu sohaning nonini yeyayotgan mutaxassis sifatida juda ogʻir botadi. Vaholanki, jurnalistika sohasini tanlagan talabada Xudo bergan iqtidor, qobiliyat, hech qursa, qiziqish boʻlmasa, oʻn yil oʻqitsangiz ham yaxshi mutaxassis boʻlmaydi. Buni juda yaxshi bilsam, isbotlab berolsam-da, baribir amaliyotchilarning bahosi haqiqat. Kuni kecha Prezidentimiz raisligida oliy taʼlim sohasini rivojlantirishga bagʻishlab oʻtkazilgan videoselektor yigʻilishini diqqat bilan kuzatdim va tingladim. Davlatimiz rahbari oliy taʼlim tizimidagi oʻzgarishlarni keng va atroflicha tahlil qilib berdi. Keltirilgan baʼzi aniq faktlar kishini oʻylashga majbur qiladi. Masalan, oliy taʼlim muassasalari 815 yoʻnalishda tayyorlayotgan mutaxassislarning 55 foizi mehnat bozori talablariga javob bermaydi. 65 foiz aholining oliy taʼlim sifatidan koʻngli toʻlmaydi. Ayrim sohalar boʻyicha talabalar 40 yillik fan dasturlari asosida oʻqitilyapti. Ikki mingga yaqin fandan oʻquv adabiyotlari yetishmaydi. Bular shunchaki raqamlar emas, balki isbotlangan dalillardir. Bu kamchiliklarni bartaraf etish uchun oliy taʼlimning toʻrtta ustuvor vazifasi belgilab berildi. Videoselektorda asosiy urgʻu taʼlim sifatini oshirishga qaratildi. Davlatimiz rahbari kadrlar tayyorlashda taʼlim muassasasi va ishlab chiqarish amaliyoti haqida toʻxtalar ekan, buni jurnalistika misolida asoslab, talabalarning amaliyotini tashkil qilishda ommaviy axborot vositalari tahririyatlari muhim tajriba maydoni boʻlishini, 3-kursda hech boʻlmaganda 0,25 shtatga ishga olingan talaba oʻqishni bitirgunga qadar tayyor mutaxassis boʻlishini taʼkidladi. Darhaqiqat, jurnalistika taʼlimini amaliyotsiz tasavvur qilib boʻlmadi. Tashkil etilganiga yaqinda uch yil toʻlgan Oʻzbekiston jurnalistika va ommaviy kommunikatsiyalar universiteti faoliyatining dastlabki kunidanoq yangi formatda ishlay boshladi. Ozbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi «Oquv dasturlari, darsliklar va oquv qollanmalarni qayta korib chiqish va yangilarini yaratish boyicha respublika muvofiqlashtirish komissiyasi» kengaytirilgan majlisining 2000 yil 30 sentyabrdagi «Milliy istiqlol goyasi: asosiy tushuncha va tamoyillar fanini uzluksiz talim tizimiga joriy etish haqida»gi Qaroriga kora oquv yilining 2-choragidan etiboran umumiy orta talim muassasalarining oquv rejasidagi 7-9-sinflar uchun «Manaviyat asoslari» orniga «Milliy goya va manaviyat asoslari» oquv fani joriy etildi yil 9 oktyabrda Xalq talimi, Oliy va orta maxsus talim vazirliklari bu masalani yana bir bor korib chiqib uni hayotga joriy qilish uchun zaruriy ishlarni belgilab oldilar yil 18-yanvarda Ozbekiston Prezidentining «Milliy goya: asosiy tushuncha va tamoyillar» fani boyicha talim dasturlarini yaratish va Respublika talim tizimiga joriy etish togrisida»gi Farmoyishi qabul qilindi. Shuningdek, 2006-yil 25-avgustda Ozbekiston Respublikasi Prezidentining «Milliy goya targiboti va manaviy-marifiy ishlar samaradorligini oshirish togrisida» Qarori qabul qilindi. Мilliy yuksalish- Prezidentimiz Sh.M.Mirziyoyev Ozbekiston Respublikasi mustaqilligining yigirma sakkiz yilligiga bagishlangan tantanali marosimdagi nutqidan Bugun Ozbekiston oz taraqqiyotining yanga bosqichiga dadil qadam qoymoqda. Mamlakatimizni modernizatsiya qilish, inson huquq va erkinliklarini, qonun ustuvorligini taminlash asosida Ozbekistonning yangi, demokratik qiyofasi yaratilmoqda. Bu borada Harakatlar strategiyasida belgilab berilgan Milliy tiklanishdan – milliy yuksalish sari degan ustuvor goya biz uchun dasturilamal bolib xizmat qilmoqda. Milliy yuksalish deganda, biz mamlakatimiz taraqqiyoti, xalqimizning hayot darajasi va turmush sifatini har tomonlama yuqori bosqichga kotarishni tushunamiz. Davlatimiz, el-yurtimizning salohiyati va kuch-qudratiga tayanib, tabiiy boyliklarimizdan oqilona foydalanib, biz oz oldimizga qoygan ana shunday maqsadlar sari izchil qadam qoymoqdamiz. Biz kecha milliy tiklanishga intilgan bolsak, endi milliy yuksalish fazasiga kirdik. Yuksalish tiklanishdan kora kop kuch, energiyani talab qiladi. Chunki yuksalish intensiv harakat. Muhammadjon Quronov. Yoshlar ovozi gazetasi 2017-yil 28-iyulda Manaviy-marifiy ishlar samaradorligini oshirish va sohani rivojlantirishni yangi bosqichga kotarish togrisidagi Ozbekiston Respublikasi Prezidentining PQ-3160-son Qarori qabul qilindi. Ozbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning 2019 yil uchun moljallangan eng muhim ustuvor vazifalar haqidagi Oliy Majlisga murojaatnomasida 2019 yil – Faol investitsiyalar va ijtimoiy rivojlanish yilida ijtimoiy sohani yanada rivojlantirish uchun bir qancha vazifalarni belgilab berdi. Unda, oldimizga qoygan ulkan vazifalarni amalga oshirishda biz uchun kuch-qudrat manbai boladigan milliy goyani rivojlantirishimiz zarurligini alohida takidlab otdi yil 8-aprelda Ozbekiston taraqqiyotining yangi bosqichida milliy goyani rivojlantirish konsepsiyasini ishlab chiqishga doir chora-tadbirlar togrisidagi Ozbekiston Respublikasi Prezidentining F-5465-sonli farmoyishi qabul qilindi yil 3-may kuni Manaviy-marifiy ishlar samaradorligini oshirish boyicha qoshimcha chora-tadbirlar togrisidagi Ozbekiston Respublikasi Prezidentining PQ-4307-son qarori qabul qilindi. Fidoying bolgaymiz seni, Ozbekiston! Oz R mustaqilligining 26-yilligiga bagishlangan uslubiy qollanma, T., Paradigma, 2017, 55-bet Ozbekiston Respublikasi Prezidentining Oliy Majlisga Murojaatnomasi. T., 2018-yil 28-dekabr Мilliy yuksalish davrida manaviy-marifiy sohada olib borilayotgan islohotlar Universitetning media nazariyasi va amaliyoti kafedrasida faoliyat koʻrsatayotgan 34 nafar professor-oʻqituvchining teng yarmi amaliyotchilar — yetakchi nashrlarning bosh muharrirlari, taniqli jurnalistlar. Jumladan, kafedrada “Jahon adabiyoti” jurnali bosh muharriri A.Meliboyev, “Boshlangʻich taʼlim” jurnali bosh muharriri H.Saidov, “Sport”, “Oʻzbekiston futboli” gazetalari bosh muharriri M.Toʻxtamirzayev, “Sport” telekanali direktori Z.Karimov, taniqli jurnalistlar K.Bahriyev, Oʻ.Mirzayorov, N.Niyozov, A.Teryoxina ishlaydi. Ochiq aytish kerak, bu mutaxassislarni kafedrada ishlatish oson emas. Oliy taʼlimdagi professor-oʻqituvchilarga qoʻyilgan talablar boʻyicha, aytaylik, dars materiallarini tayyorlash va platformaga joylashtirish yoki boshqa uslubiy ishlarga jalb qilinadigan boʻlsa, ijod ahli bunaqangi qogʻozbozlikka toqat qilolmaydi. Shu bois, ularning har biriga asosiy stavkada ishlaydigan pedagog yoki yosh oʻqituvchini biriktirib, diqqatini darsdan tashqari ishlarga chalgʻitmaslikka harakat qilinadi. Maqsad bitta — talabalar koʻproq amaliy koʻnikmaga ega boʻlsin. Universitetda oʻqish istagidagi talabgorlar soni yildan yilga ortyapti. Shunga yarasha qabul kvotasi ham koʻpaymoqda. Biroq jurnalistikada olimlar, mutaxassislar boshqa sohalardagiga nisbatan ancha kam. Yaʼni professor-oʻqituvchilarga ehtiyoj katta. Shuning uchun bosma OAV va saytlar orqali kafedralardagi lavozimlarga tanlov asosida ishga qabul qilish haqida eʼlonlar berilyapti, hamkorlikka chorlanyapti. Prezidentimiz yigʻilishda: “Endi har bir kafedra kamida ikkita xorijiy oliy oʻquv yurti kafedrasi bilan hamkorlik qiladi. Har bir kafedradan bittadan oʻqituvchi xorijiy OTMga stajirovkaga borishi shart”, dedi. Bu — kafedralar uchun juda katta imkoniyat. Toʻgʻri, koʻpchilik oʻqituvchilar xorijga borishni xohlaydi. Ammo stajirovka yoki malaka oshirishga borish faqat oʻsha universitetning tajribasini oʻrganish degani emas. Pedagog oʻzi xohlagan soha, fan boʻyicha oʻz oldiga aniq maqsad qoʻyib, reja tuzib borsagina, safari samarali va foydali boʻladi. Buni boshimdan oʻtkazganim uchun aytyapman. Oxirgi marta 2018-yili Rossiyaning Sankt-Peterburg universitetiga oʻquv qoʻllanma yaratish niyatida stajirovkaga bordim. U yerdagi hamkasblar bilan qoʻllanmaning rejasi, boʻlimlari, ularda yoziladigan fikrlarni koʻp muhokama qildik. Jurnalistika boʻyicha rossiyalik G.Melnik, G.Korkonosenko, V.Mesejennikov, M.Kim singari taniqli olimlarning maslahatini oldim. “Tahliliy jurnalistika” degan oʻquv qoʻllanmani safarda yozib tugatdim. Yakunlash Taʼlim jarayonida amaliyotchilarning faol ishtiroki taʼminlandi. Agar eʼtibor berilsa, har yili ijodiy imtihonlarga markaziy OAVning koʻzga koʻringan jurnalistlari, vazirlik va idoralarning ilgʻor axborot xizmatlari xodimlari, hatto blogerlar taklif qilinadi. Ana shu tajriba yoʻlga qoʻyilgandan keyin kadrlar tayyorlash jarayoniga jurnalistlar bevosita oʻzi hissa qoʻshadigan boʻldi. Shunga qaramay, amaliyotchi jurnalistlarni oʻquv jarayoniga iloji boricha koʻproq jalb etishga harakat qilamiz. Chunki sohada aksariyat hollarda amaliyot nazariyadan oldinda yuradi. kelib, mutaxassislarga koʻrsatdim va chop ettirdim. Ongli hayotimning chorak asri universitetda talabalarga dars berish bilan oʻtdi. Shundan oʻn toʻqqiz yili jurnalistika taʼlimida kechdi. Koʻp yillik tajribamga tayanib bugun kelgan xulosam shuki, boshqa sohalarga qaraganda jurnalistika taʼlimida ishlash ancha murakkab. Chunki bu sohada oʻqiydigan talabalar oʻziga xos, yaʼni birmuncha erkin fikrlaydi, koʻproq ijodkor boʻladi. Ularning eʼtiborini, hurmatini qozonish uchun pedagog yo bilimi, yo ijodiy salohiyati bilan hayratlantirishi kerak. Ammo bu oson ish emas. Buning uchun oʻqituvchi oʻz ustida tinimsiz ishlashi, oʻqib oʻrganishi, oʻzi ham ijod qilishi talab etiladi. Shu sababdanmi, darsga tayyorgarlik koʻrish uchun koʻp oʻqiyman, muntazam izlanaman. Qayerda yangilik koʻrsam, talabalarga yetkazishga, oʻrgatishga harakat qilaman. Agar ular men bergan maʼlumotga eʼtibor qaratsa, eshitsa, topshiriqni bajarsa, koʻzlarida uchqunni, ishonchni koʻrsam, shundan kuch olaman. Foydalanilgan adabiyotlar: .DTS va o‘quv dasturi 6 maxsus son.T.1999 Tolipov U. Pedagogik texnologiyalar T. 2005 .Eshmuratov M. Innovatsion texnologiyalar. T.2011 16. Abdukarimov H.,O.Suvonov. Umumiy pedagogika: texnologiya va amaliyot. – T.: oquv-metodik qollanma.2012 Bo’ronova Sh. Ona tili darslarida interfaol metodlardan foydalanish. Uzluksiz ta’lim. 2004. №3, 23-28 b. Ergashev R., Boltaboyeva A. Boshlangich sinflarda talimning interfaol usullari / Boshlangich talim mazmunini optimallashtirishning ilmiyamaliy muammolari mavzusidagi Respublika ilmiy-amaliy anjumani materiallari toplami. Qarshi, 2014. Yüklə 39,17 Kb. Dostları ilə paylaş:
|